VietnamWeek
Theo nguồn tin độc quyền của Axios, TikTok đã chính thức ký thỏa thuận bán mảng hoạt động tại Hoa Kỳ cho một liên doanh do các nhà đầu tư Mỹ kiểm soát, khép lại một trong những cuộc đối đầu pháp lý – địa chính trị kéo dài nhất giữa Washington và Bắc Kinh trong lĩnh vực công nghệ.
Theo một bản ghi nhớ nội bộ do CEO TikTok Shou Chew gửi nhân viên, thương vụ dự kiến hoàn tất vào ngày 22/1, nếu không có thay đổi vào phút chót.
Ai mua TikTok Mỹ?
Liên doanh mới sẽ do các nhà đầu tư Mỹ nắm quyền kiểm soát, đứng đầu là:
-
Andreessen Horowitz
-
Silver Lake
-
Oracle
ByteDance – công ty mẹ của TikTok tại Trung Quốc – được cho là chỉ giữ tỷ lệ sở hữu thiểu số, dưới ngưỡng kiểm soát, nhằm đáp ứng yêu cầu an ninh quốc gia của Mỹ.
Vì sao Mỹ buộc TikTok phải bán?
Chính phủ Mỹ từ lâu lo ngại TikTok:
-
có thể bị chính quyền Trung Quốc tiếp cận dữ liệu người dùng Mỹ,
-
bị lợi dụng để tác động dư luận, thao túng thuật toán và can thiệp thông tin,
-
trở thành công cụ ảnh hưởng trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược Mỹ – Trung.
Năm 2024, Quốc hội Mỹ thông qua đạo luật buộc các ứng dụng do “đối thủ nước ngoài kiểm soát” phải thoái vốn hoặc bị cấm hoạt động. TikTok là mục tiêu lớn nhất của luật này.
Trước đó, từ năm 2020, chính quyền Trump đã nhiều lần tìm cách ép ByteDance bán TikTok, nhưng các nỗ lực đều bị đình trệ vì kiện tụng và bất đồng với Bắc Kinh.
Những câu hỏi vẫn chưa có lời giải
Dù thỏa thuận đã được ký, nhiều vấn đề then chốt vẫn khiến giới chuyên gia thận trọng:
-
Thuật toán TikTok – “linh hồn” của nền tảng – liệu có thực sự tách khỏi ByteDance hay chỉ được “cấp phép sử dụng”?
-
Dữ liệu người dùng Mỹ sẽ được bảo vệ và giám sát ra sao, trong bối cảnh Mỹ vẫn chưa có luật bảo vệ dữ liệu cá nhân toàn diện?
-
Ảnh hưởng gián tiếp của Trung Quốc liệu có còn tồn tại thông qua quyền sở hữu thiểu số, hợp đồng công nghệ hoặc chia sẻ lợi nhuận?
Ý nghĩa lớn hơn
Thương vụ TikTok không chỉ là câu chuyện kinh doanh, mà là một tiền lệ quan trọng trong chính sách an ninh thông tin của Hoa Kỳ:
-
Lần đầu tiên Mỹ buộc một nền tảng mạng xã hội toàn cầu phải tách khỏi quyền kiểm soát của một cường quốc đối thủ.
-
Nó mở đường cho các biện pháp mạnh tay hơn với những nền tảng nước ngoài khác nếu bị coi là rủi ro an ninh.
-
Đồng thời cho thấy Mỹ đang chuyển từ thế phản ứng bị động sang chủ động kiểm soát hạ tầng thông tin chiến lược.
Kết luận
Việc TikTok bán mảng hoạt động tại Mỹ có thể chấm dứt một cuộc khủng hoảng pháp lý kéo dài nhiều năm, nhưng không đồng nghĩa với việc các lo ngại về an ninh thông tin đã biến mất. Trái lại, đây có thể là bước khởi đầu cho một giai đoạn mới, nơi chủ quyền dữ liệu, thuật toán và không gian thông tin trở thành mặt trận trung tâm của cạnh tranh quyền lực toàn cầu.