– Cù Tuấn biên dịch bài phân tích của Financial Times.
Tóm tắt: Sự hỗn loạn của thị trường và áp lực từ Phố Wall đến Đồi Capitol đã khiến Tổng thống Mỹ không kham nổi.
Có phải là do Jamie Dimon hay thị trường trái phiếu?
Donald Trump đã ra đòn với thị trường trong một tuần. Nhưng đến thứ Tư, cuộc chiến thương mại đa mặt trận mà ông phát động trên toàn thế giới vào ngày 2 tháng 4 với quá nhiều phô trương đã trở nên không bền vững về mặt kinh tế, tài chính và chính trị đối với tổng thống Mỹ.
Trong một động thái đột ngột, Trump đã tránh xa mức thuế quan cao nhất mà ông đã áp dụng đối với các đối tác thương mại của Mỹ — ngoại trừ Trung Quốc — tuyên bố tạm dừng áp thuế trong 90 ngày để thị trường có thời gian thở và tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán.
Sự thay đổi đột ngột này là một bước lùi đáng lo ngại đối với một Tổng thống từng tuyên bố rằng ông đang “giải phóng” người Mỹ khỏi hệ thống thương mại toàn cầu mà ông cho là không công bằng, và ông cho rằng chỉ mình ông mới có đủ can đảm để sắp xếp lại.
Quyết định nhượng bộ của Trump, ít nhất là một phần, là một dấu hiệu cho thấy Trump vẫn dễ bị phản ứng dữ dội từ các nhà đầu tư, nhà lập pháp và nhà tài trợ — ngay cả đối với một trong những lời hứa chính sách mang tính biểu tượng của ông.
Trump cho biết ông đã suy nghĩ về việc tạm dừng trong “vài ngày qua”, với động thái này diễn ra “sáng sớm [thứ Tư]”.
Ông đã đảo ngược thuế quan vì mọi người “có chút sợ hãi”, ông nói. “Tôi nghĩ rằng mọi người đã hơi quá đà. Họ đang trở nên lo lắng”.
Cuối cùng, việc tạm dừng “được đưa ra từ trái tim”, ông nói thêm.
“Tôi nghĩ rằng điều này đã chứng minh rằng ông ấy chú ý đến thị trường và ông ấy nhận ra khi mình đã đi quá xa. Tôi nghĩ đó là một điểm cộng cho các rào cản: thị trường vẫn có sức mạnh và không thể bị đe dọa”, Dec Mullarkey, giám đốc SLC, một công ty quản lý tài sản cho biết.
Cho đến Chủ Nhật, ngay cả sau hai đợt bán tháo tàn khốc trên thị trường chứng khoán Mỹ, Trump vẫn tuyên bố sẽ giữ vững lập trường cứng rắn của mình. Tổng thống đã dành phần lớn thời gian cuối tuần ở Florida để chơi golf và đặt ra một tiêu chuẩn rất cao cho các cuộc đàm phán với các đối tác thương mại đang lo lắng. Ông coi sự hỗn loạn của thị trường chỉ là một sự cố.
Nhưng những căng thẳng đã bắt đầu xuất hiện.
Những người Cộng hòa ở Đồi Capitol ủng hộ Trump về hầu hết mọi thứ, đã đột nhiên lên tiếng chỉ trích. Những người Dân chủ đã phải vật lộn để tìm ra một hướng tấn công hiệu quả đã kinh ngạc trước món quà chính trị mà Trump đã trao tặng với một cuộc chiến thương mại sẽ gây tổn hại cho các cử tri trên khắp Mỹ.
Cuộc nổi loạn chống lại chủ nghĩa bảo hộ cực đoan của Trump từ các nhà đầu tư và một số người ủng hộ giàu có của ông trong giới kinh doanh Mỹ, bao gồm Elon Musk, tỷ phú công nghệ và là cố vấn hàng đầu của Nhà Trắng, đã gia tăng.
Đến thứ Hai, Trump đã bắt đầu điều chỉnh. Ông đã khởi động các cuộc đàm phán thương mại với Nhật Bản và Hàn Quốc và giao cho Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent, người được Phố Wall coi là người đáng tin cậy nhất trong số các trung úy của tổng thống, phụ trách các cuộc đàm phán với các đối tác thương mại.
Peter Navarro, người hoài nghi thương mại hung hăng, người đã viết một bài xã luận trên tờ Financial Times cảnh báo các đối tác thương mại rằng Trump không đàm phán — giống như Bessent đã nói rằng ông đang làm chính xác như vậy — dường như đã mất đi một số ảnh hưởng.
Trump cho biết khi cân nhắc việc tạm dừng, ông đã thảo luận với Bessent và Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick, mà không nhắc đến Navarro.
Nhưng phải đến khi cuộc khủng hoảng thị trường mở rộng thành đợt bán tháo trái phiếu chính phủ Mỹ vào tuần này, khiến các nhà kinh tế như cựu Bộ trưởng Tài chính Lawrence Summers cảnh báo về một cuộc khủng hoảng tài chính, thì Trump mới thực sự khuất phục, tạm dừng hầu hết các mức thuế quan “ngày giải phóng” bổ sung.
“Trump thoải mái với việc Phố Wall bị ảnh hưởng nhưng ông ấy không muốn cả ngôi nhà sụp đổ”, một người thân cận với Nhà Trắng cho biết.
Một người đàn ông có sự nghiệp kinh doanh là một nhà phát triển bất động sản được đặc trưng bởi việc triển khai nợ đã nhìn thấy những dấu hiệu cảnh báo trên thị trường trái phiếu Mỹ. “Thị trường trái phiếu rất phức tạp, tôi đã theo dõi nó… mọi người đang trở nên hơi lo lắng”, Trump nói khi giải thích về sự thay đổi của mình vào thứ Tư.
Ông cũng cho biết ông đã bị thuyết phục do một cuộc phỏng vấn mà Dimon, giám đốc điều hành của JPMorgan, đã thực hiện trên Fox Business, nơi ông cảnh báo rằng Mỹ có thể đang hướng tới suy thoái. “Tôi đang có quan điểm bình tĩnh, nhưng tôi nghĩ rằng tình hình có thể trở nên tồi tệ hơn nếu chúng ta không đạt được một số tiến triển ở đây”, Dimon nói.
Các quan chức Nhà Trắng đã tìm cách mô tả việc quay xe bất ngờ của Trump như một phần của một kế hoạch lớn.
Phát biểu bên ngoài Nhà Trắng vào chiều thứ Tư, Bessent cho biết ông đã dành một phần Chủ Nhật với Trump ở Florida và mô tả các sự kiện trong tuần qua phản ánh “chiến lược của tổng thống từ đầu đến cuối”.
“Chiến lược này đã đưa hơn 75 quốc gia tiến tới đàm phán. Phải rất can đảm, rất can đảm để ông ấy duy trì con đường cho đến thời điểm này, và nó đã kết thúc ở đây,” Bessent nói, đồng thời nói thêm rằng Mỹ hiện sẽ tham gia vào các cuộc đàm phán “thiện chí”. “Chúng tôi sẵn sàng lắng nghe các bạn.”
