Khi phần lớn những người trong nước xem cuộc bầu cử tổng thống Mỹ như một cuộc giải trí, hay tệ hơn: một vở bi hài kịch, thì nó là cuộc tranh đấu sống còn cho tương lai của gia đình và đất nước của người Mỹ gốc Việt. Sự khác biệt về cảm xúc dẫn đến sự không cảm thông và thậm chí chống đối lẫn nhau, mở rộng thêm sự phân hoá. Tôi thử liệt kê những điều khác biệt để may ra chúng ta hiểu và dễ dàng chấp nhận nhau hơn.
1/ người trong nước không có trải nghiệm về sự kỳ thị chủng tộc trong khi nó là vấn đề quan trọng nhất đối với đời sống của người di dân Việt. Tổng thống Trump cổ suý cho tinh thần kỳ thị chủng tộc da trắng thượng đẳng.
2/ người trong nước không có trải nghiệm và quyền lợi về những lợi ích an sinh xã hội, như bảo hiểm y tế ObamaCare chẳng hạn. Nó tác động và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người Việt ở Mỹ. Khi tổng thống Trump dẹp bỏ chương trình này thì vô số gia đình người Việt sẽ đối mặt với sự an toàn sức khỏe và chi phí bảo hiểm từ các công ty tư nhân rất cao mà nhiều phần sẽ không kham nổi.
3/ người trong nước không chia sẻ cảm xúc của người Mỹ gốc Việt khi bị lừa gạt, và bị đối xử bất bình đẳng trong nghĩa vụ đóng thuế khi tổng thống Trump gian lận tiền thuế.
4/ người trong nước không có cảm xúc bị phản bội khi tổng thống Trump làm những trò thông đồng với Nga trong việc can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống kỳ trước, và bỏ qua sự kiện nước Nga dính líu tới việc lính Mỹ bị khủng bố treo giá mạng sống.
5/ người trong nước muốn ủng hộ tổng thống Trump trong việc chống Trung Quốc. Hẳn nhiên, là người Việt thì tất cả chúng ta – trong nước lẫn hải ngoại – đều có ý thức chống Trung Quốc để bảo vệ tổ quốc Việt Nam. Vấn đề là ở chỗ tổng thống Trump đã thất bại trong chính sách chống Trung Quốc bằng cuộc thương chiến, không làm cho Trung Quốc đau đầu sổ mũi gì cả, và hậu quả là sự suy thoái kinh tế mà người dân Mỹ, trong đó có cộng đồng người Việt, lãnh nhận hậu quả (vật giá tăng cao, nông dân phá sản). Chỉ ý thức chống kẻ thù không thôi thì chưa đủ, cần phải sáng suốt để nhận định thời cuộc mà chống có hiệu quả.
Ngoài ra còn những chính sách về đối phó dịch bệnh Covid 19, kiểm soát vũ khí, về phá thai, và có lẽ còn những điều khác nữa tôi không nghĩ ra, sẽ tác động lên cộng đồng người Mỹ gốc Việt mà người trong nước hoàn toàn không dính líu tới và chia sẻ.
