Bình luận của Nguyễn Văn Hải – CLB Nhà Báo Tự Do
Trong cuộc khủng hoảng chính phủ đóng cửa lần này, điều người dân cần hiểu không chỉ là chuyện “phe nào thắng” hay “ngân sách bao nhiêu”, mà là đồng tiền thuế của chính họ đang bị ai nắm giữ và sử dụng ra sao.
1. Tiền thuế là quyền lực của dân
Hiến pháp Hoa Kỳ trao cho Quốc hội quyền duy nhất được quyết định chi tiêu công. Mỗi đồng thuế mà người dân đóng phải quay trở lại phục vụ phúc lợi, y tế, giáo dục và an sinh.
Khi hành pháp giữ lại các khoản chi đã được phê chuẩn, hoặc khi một đảng dùng ngân sách làm con tin mặc cả chính trị, đó không chỉ là sai về luật — mà là sự tước đoạt quyền dân chủ trong hình thức tinh vi nhất.
2. Miễn thuế cho giới giàu, cắt trợ cấp cho dân nghèo
Phe Cộng hòa hiện từ chối gia hạn trợ cấp bảo hiểm y tế ACA cho hàng chục triệu người có thu nhập thấp, trong khi vẫn bảo vệ các chính sách miễn giảm thuế cho tầng lớp 1% giàu nhất.
Kết quả:
- Người giàu được giảm thuế – nợ công tăng.
- Người nghèo mất trợ cấp – chi phí y tế đội lên.
Cái gọi là “bảo vệ ngân sách” chỉ là chiêu bài chính trị. Một chính quyền có trách nhiệm không thể cắt phúc lợi đại chúng để nuôi đặc quyền thiểu số.
3. Tuyên truyền đánh tráo khái niệm
Để che đậy những chính sách có lợi cho tài phiệt, người ta tạo ra kẻ thù tưởng tượng – người nhập cư. Họ bị đổ lỗi cho mọi thứ: lạm phát, nợ công, tội phạm, thậm chí cả việc thiếu thuốc và bác sĩ.
Thực tế, các chuyên gia của Brookings và Pew Research đều chứng minh: người nhập cư đóng góp ròng cho ngân sách và hệ thống an sinh, trong khi chính sách miễn thuế cho giới siêu giàu mới là nguyên nhân thật sự của thâm hụt.
Đó là thủ pháp tuyên truyền kinh điển – hướng giận dữ của dân nghèo vào người nghèo khác.
4. Khi Quốc hội im lặng, dân mất quyền
Đáng lo hơn cả là sự im lặng của Quốc hội. Khi đảng cầm đa số tại Hạ viện tự nguyện để hành pháp giữ lại các khoản chi đã được dân bầu phê chuẩn, họ tự tước bỏ quyền lực mà Hiến pháp giao cho mình.
Tam quyền phân lập chỉ sống khi Quốc hội dám đứng lên bảo vệ quyền chi tiêu của dân – nguyên tắc cốt lõi của nền cộng hòa từ thời lập quốc.
5. Nhiệm vụ của nhà báo
Giữa mê hồn trận tin giả và tuyên truyền, nhà báo có trách nhiệm giải nghĩa những khái niệm khô khan bằng ngôn ngữ đời thường:
“Khi họ cắt trợ cấp ACA, là tiền thuốc của mẹ bạn bị mất.
Khi họ miễn thuế cho giới giàu, là con bạn phải trả nợ thêm trong tương lai.”
Trách nhiệm thôi thúc người làm báo không chỉ là đưa tin, mà là giúp người dân thấy đường đi của đồng tiền mình đóng góp – vì ở đó là con đường của dân chủ.
6. Kết luận
Shutdown không chỉ là việc chính phủ tạm nghỉ.
Nó là tấm gương soi rõ: ai đang phục vụ quốc gia, và ai đang lợi dụng quốc gia để phục vụ thiểu số.
Nếu người dân không đòi lại quyền kiểm soát đồng tiền thuế của mình, nền dân chủ này sẽ mất dần sức sống – không vì kẻ thù bên ngoài, mà vì sự thờ ơ bên trong.
“Tiền thuế là tiếng nói của bạn. Khi chính phủ chi sai, bạn trả giá. Khi Quốc hội im lặng, bạn mất quyền.”