Đây là bước ngoặt ngoại giao mà báo chí quốc tế mô tả là “từ tạm ngưng chiến sang tái cấu trúc trật tự thương mại châu Á–Thái Bình Dương”. Dưới đây là bài phân tích tổng hợp, kèm dẫn nguồn Reuters (30/10/2025) và các hãng lớn.
Busan, Hàn Quốc — 30 tháng 10, 2025
Phân tích của Nguyễn Văn Hải (Điếu Cày)
Khi chuyên cơ Air Force One rời sân bay Gimhae trong đêm mưa phùn, Tổng thống Donald Trump nhanh chóng tuyên bố thắng lợi, gọi “thỏa thuận tạm ngưng chiến” với Trung Quốc là “deal tốt nhất thế giới”. Nhưng chỉ vài giờ sau, Tập Cận Bình đã trở thành người chiếm sóng.
Theo Reuters (30/10/2025), ông Tập tiếp tục chuỗi cuộc gặp với các lãnh đạo Canada, Nhật Bản và Thái Lan, những đồng minh truyền thống của Washington, trong khi phía Mỹ không còn mặt tại bàn hội nghị【Reuters, 30/10/2025】.
1. Từ “ngưng chiến” đến “tái định vị quyền lực”
Thỏa thuận Trump–Tập tại Busan được mô tả là “fragile truce” — một ngừng bắn mong manh: Trung Quốc chỉ tạm hoãn hạn chế đất hiếm trong một năm, không nhắc đến chip, AI hay công nghệ cao.
Nhưng bước đi tiếp theo của Bắc Kinh cho thấy mục tiêu dài hạn hơn: tái lập mạng lưới thương mại khu vực mà không có Mỹ.
- Canada, vốn chịu thiệt từ thuế thép và gỗ xẻ của Trump, đang tìm lại lối đi qua các hiệp định song phương với Trung Quốc.
- Nhật Bản, sau khi bị Washington đòi tăng thuế xe hơi, có động cơ tham gia “cấu trúc thương mại Đông Á mới” lấy Trung Quốc làm trung tâm.
- Thái Lan đại diện cho ASEAN, nơi Trung Quốc đang đẩy mạnh Sáng kiến Vành đai và Con đường 2.0.
Sự nối tiếp của các cuộc gặp khiến giới quan sát nhận định: Tập Cận Bình đang chiếm lĩnh khoảng trống chiến lược mà Trump để lại, biến hội nghị APEC thành sân khấu của mình.
2. Hệ quả: Mỹ mất vai trò “nhà bảo hiểm toàn cầu”
Như Adam Posen (Peterson Institute) từng viết trên Foreign Affairs tháng 9/2025:
“Mỹ từng là người cung cấp sự ổn định kinh tế và an ninh cho thế giới, nhưng chính quyền Trump đã dỡ bỏ mô hình kinh doanh có lợi nhuận đó.”
Khi Trump đặt lại mức thuế 100% với Trung Quốc và áp chế xuất khẩu, Mỹ đã tự rút khỏi vai trò người bảo lãnh chuỗi cung ứng toàn cầu.
Hôm nay, việc Tập Cận Bình đàm phán với các đối tác truyền thống của Mỹ cho thấy Bắc Kinh đang mặc chiếc áo mà Washington vừa vứt bỏ.
3. Tác động thị trường và chiến lược
Ngay sau hội nghị Busan:
- Đồng USD sụt 1,2%, mức giảm mạnh nhất trong 3 tháng.
- Giá vàng vượt 4.300 USD/ounce, một mức định giá rủi ro bất thường cho cả thương mại lẫn thể chế.”
- Chứng khoán Tokyo và Toronto tăng nhẹ, phản ánh kỳ vọng thương mại khu vực sẽ được tái kết nối.
Nếu Trung Quốc đạt được các thỏa thuận thương mại mới với các nền kinh tế G7 và ASEAN, Mỹ sẽ đối mặt với rủi ro kép:
- Mất thị phần xuất khẩu và đầu tư chiến lược.
- Đồng USD suy yếu do mất vai trò là đơn vị thanh toán trung tâm.
4. Bước ngoặt địa chính trị
Trong lúc Trump quay về Washington để chuẩn bị cho phiên Tòa Tối cao ngày 5/11 (về quyền áp thuế), Bắc Kinh đang thực hiện chính sách “ngoại giao kiên nhẫn”:
- Không khiêu khích Mỹ trực tiếp.
- Nhưng mở rộng vòng ảnh hưởng với những quốc gia từng xem Mỹ là “trung tâm thế giới”.
Nếu Canada, Nhật Bản và ASEAN ký kết các thỏa thuận khung mới do Trung Quốc dẫn đầu, thế giới hậu Mỹ trong thương mại đã chính thức hình thành.
Kết luận
Trump rời bàn với lời tuyên bố chiến thắng, nhưng Tập Cận Bình là người ở lại để viết lại luật chơi.
Giờ đây, “Make America Great Again” đang bị thử thách bởi một thực tế phũ phàng:
Khi Mỹ chọn rút khỏi hệ thống đa phương, thì phần còn lại của thế giới sẽ viết lại trật tự mà không cần Mỹ.