Quân đội Hoa Kỳ và lực lượng Bờ biển đã bắt giữ một tàu chở dầu lớn ngoài khơi Venezuela

0
38
The USS Gerald R. Ford aircraft carrier leaves Naval Station Norfolk, June 23, 2025, in Norfolk, Va. John Clark - FR171764 AP

Dưới đây là bình luận cập nhật và khách quan về tin Tổng thống Trump cho biết Hoa Kỳ đã chặn giữ một tàu chở dầu ngoài khơi Venezuela chứa “dầu Iran bất hợp pháp” và nói rằng Mỹ sẽ giữ lại số dầu đó:

Theo nhiều nguồn tin độc lập từ Reuters, AP và The Guardian, Quân đội Hoa Kỳ và lực lượng Bờ biển đã bắt giữ một tàu chở dầu lớn ngoài khơi Venezuela vào ngày 10–11 tháng 12 2025. Tàu này, được xác định là chiếc Skipper (trước đó mang tên Adisa), bị cáo buộc tham gia vận chuyển dầu bị pháp lệnh trừng phạt của Mỹ áp đặt đối với Venezuela và Iran. 

Tổng thống Trump xác nhận việc bắt giữ trong một tuyên bố trước báo chí, gọi đây là “tàu chở dầu lớn nhất từng bị thu giữ”, và khi được hỏi số dầu sẽ ra sao, ông nói: “Chúng ta giữ nó, tôi đoán vậy.” 

Chính phủ Venezuela phản ứng dữ dội, gọi hành động này là “trộm cắp trắng trợn”, “hành động cướp biển quốc tế”, và tuyên bố sẽ đưa vấn đề ra các tổ chức quốc tế để bảo vệ chủ quyền và tài nguyên của mình. 

Đây có phải là “cướp biển” như một số người nói?

Mô tả như “piracy (cướp biển)” không phải là thuật ngữ pháp lý đơn giản — theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS), piracy thường được định nghĩa là hành vi dùng vũ lực hoặc chiếm đoạt tàu ngoài khu vực lãnh hải vì mục đích tư lợi riêng của cá nhân ngoài mọi quyền hạn quốc gia.

Trong trường hợp này:

  • Hoa Kỳ viện dẫn lệnh trừng phạt luật pháp quốc gia (sanctions) đối với một tàu bị cáo buộc vi phạm các biện pháp cấm vận.

  • Tàu bị chặn ngoài khơi, trong vùng biển quốc tế, nhưng cơ quan Mỹ tuyên bố hành động là thực thi trừng phạt — không phải nhằm mục tiêu tư lợi riêng, mà là thi hành luật của Mỹ. 

Vì vậy dù Caracas phản đối mạnh mẽ, hành động này về mặt kỹ thuật không tự động trở thành “cướp biển” theo luật quốc tế — nếu Mỹ căn cứ vào lệnh phạt hợp pháp được quốc gia mình ban hành.

Tuy nhiên, nó còn tạo ra căng thẳng địa chính trị rất lớn vì mục tiêu trái ngược giữa Washington và Caracas về quyền kiểm soát tài nguyên dầu mỏ.

Khi Trump nói “chúng ta giữ nó” — điều đó nghĩa là gì?

Nếu số dầu bị tịch thu (khoảng 1.1–2 triệu thùng theo các báo cáo) trở thành tài sản của chính phủ Mỹ thì đó là:

  • Một kết quả của lệnh trừng phạt dân sự (civil forfeiture) — tức Mỹ có quyền tịch thu tài sản mà tòa cho là thu được từ hành vi phạm,

  • Hoặc áp dụng lệnh phạt tương tự với dầu bị mang đi trái lệnh trừng phạt. 

Trong lịch sử, Mỹ từng sử dụng biện pháp tương tự trong các vụ thu giữ hàng hóa vi phạm trừng phạt chứ không đơn thuần là “cướp dầu”. Ví dụ, dưới chính quyền Trump trước đây, Hoa Kỳ đã từng tịch thu dầu từ bốn tàu mang dầu Iran sang Venezuela thông qua thủ tục pháp lý ở tòa để cưỡng thu tài sản — không bằng hành động quân sự — và dầu sau đó được chuyển tới các khu vực mà tòa yêu cầu. 

Tuy nhiên khác biệt lớn lần này là Mỹ sử dụng lực lượng cùng phối hợp với FBI, Homeland Security và Bờ biển, khiến hành động có tính quân sự trực tiếp hơn — điều dễ gây hiểu lầm và chỉ trích.

Ý nghĩa chính trị và tranh cãi

Ủng hộ Trump có thể nói rằng:

  • Đây là cách thi hành nghiêm lệnh trừng phạt đối với Iran và Venezuela.

  • Đây là hành động nhằm kiềm chế chính phủ Maduro và răn đe sự vi phạm lệnh trừng phạt.

Các chỉ trích nêu ra:

  • Hành động này có thể vượt quá quyền hạn pháp luật quốc tế nếu không có sự ủy quyền rõ ràng từ một tòa án quốc tế hoặc liên hợp quốc.

  • Việc tuyên bố “giữ lại dầu” mà chưa qua tiến trình pháp lý đầy đủ khiến người ta đặt câu hỏi về sự phù hợp với luật quốc tế và chủ quyền nước khác.

  • Một số nhà phân tích coi đây là sự leo thang căng thẳng chính trị-militar thay vì chỉ là thực thi trừng phạt. 

Tóm lại

✔️ Hoa Kỳ thực sự đã bắt giữ một tàu chở dầu ngoài khơi Venezuela;

✔️ Chính quyền Trump tuyên bố giữ lại dầu — nhưng điều này phải đi kèm với tiến trình pháp lý;

✔️ Venezuela và nhiều chuyên gia phản đối, gọi hành động này là trộm cắp hoặc cướp biển;

✔️ Hành động này tăng căng thẳng địa chính trị, dù Mỹ viện dẫn lệnh trừng phạt để biện minh.