Phòng Thương mại Hoa Kỳ (U.S. Chamber of Commerce), vốn đại diện cho khoảng 300.000 doanh nghiệp, đã chính thức khởi kiện Tổng thống Trump và chính quyền liên bang về việc áp thêm mức phí $100.000 cho visa H-1B. The Washington Post
Nhận xét & khả năng thắng của vụ kiện
Những điểm mạnh của vụ kiện
-
Căn cứ luật pháp & quyền hạn của Tổng thống
Chamber có lập luận vững khi nói rằng quyền thiết lập mức phí visa là do Quốc hội quy định (trong Đạo luật Di trú), và Tổng thống không có quyền tự ý đặt một khoản phí “trên mức” như vậy mà không thông qua quốc hội hoặc quy trình luật định. -
Tác động thực tế & thiệt hại cho doanh nghiệp
Vì mức phí tăng từ vài nghìn đô la lên $100.000 (một bước nhảy khổng lồ), Chamber có thể dễ thuyết phục tòa án rằng thiệt hại (loss, chi phí kinh tế) là rõ ràng và cấp bách đủ để yêu cầu lệnh cấm tạm thời (TRO) trong khi xét xử.
Những điểm yếu hoặc rủi ro của vụ kiện
-
Lập luận chính quyền về quyền kiểm soát nhập cư
Chính quyền có thể biện hộ rằng Tổng thống có quyền (theo các đạo luật di trú liên bang) hạn chế hoặc điều chỉnh việc nhập cảnh người nước ngoài — và áp phí là một biện pháp “hạn chế nhập cảnh” chứ không là thuế mới. Reuters đã phân tích rằng lệnh này khó tránh khỏi thách thức pháp lý vì nó động chạm quyền hạn giữa các nhánh chính phủ. Reuters -
Tranh chấp thủ tục & thẩm quyền hành pháp
Chính quyền có thể lập luận rằng sắc lệnh hành pháp là hợp lệ trong phạm vi quyền hạn định sẵn của Tổng thống để điều chỉnh chương trình nhập cảnh — nếu tòa án chấp nhận quyền mở rộng của Tổng thống trong trường hợp này, việc kiện có thể bị bác. -
Khó khăn định lượng chi phí & xem xét lợi ích công cộng
Ngoài việc chứng minh thiệt hại, Chamber còn phải chống lại lập luận của chính quyền rằng biện pháp này nhằm bảo vệ lao động Mỹ, tránh lạm dụng H-1B, là chính sách công (public interest). Nếu tòa án xem lập luận “bảo vệ lao động bản địa” có giá trị, nó có thể chấp nhận phần nào quyền hành pháp. -
Khả năng miễn trừ & tính linh hoạt của Chính quyền
Sắc lệnh có chỗ để miễn trừ (waive) trong “lợi ích quốc gia” hoặc cho các ngành quan trọng (ví dụ bác sĩ). Nếu chính quyền cấp nhiều miễn trừ hoặc vận dụng linh động, vụ kiện sẽ khó tạo tiền lệ rộng. Reuters ghi rằng có báo chí nói bác sĩ có thể được miễn trừ. Reuters
Đánh giá sơ bộ
Vụ kiện của Chamber là bước đi mang tính chiến lược: nó không chỉ bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp mà còn thách thức quyền lực hành pháp trong lĩnh vực nhập cư. Với tòa án liên bang, nếu Chamber chứng minh được rằng sắc lệnh hành pháp vượt quyền hoặc mâu thuẫn với luật di trú, tòa có thể ra lệnh cấm tạm thời hoặc bác bỏ phần nào — ít nhất là tạm dừng thực thi mức phí cho đến khi xét xử xong.
Tuy nhiên, việc thắng kiện toàn diện không dễ — chính quyền sẽ biện hộ bằng quyền hạn liên quan nhập cảnh quốc gia, lập luận công ích, và khả năng miễn trừ linh hoạt. Kết quả phụ thuộc lớn vào cách tòa án nhìn nhận ranh giới quyền hạn giữa Quốc hội và thực thi của Tổng thống.