Bức ảnh bạn gửi ghi lại một bài đăng trên X (Twitter) của Thượng nghị sĩ Jim Banks — trong đó ông cáo buộc cuộc Tổng điều tra dân số Hoa Kỳ năm 2020 (2020 Census) là “gian lận”, cho rằng chính quyền Biden “đã thao túng dữ liệu và tính sai 14 bang,” “tính cả người nhập cư bất hợp pháp” và “trao thêm ghế đại diện cho Đảng Dân chủ.”
Tuy nhiên, lập luận này có nhiều điểm sai lệch về mặt thực tế và pháp lý — điều mà người dùng và chính AI “Grok” của X đã chỉ ra rất rõ.
1. Sự thật lịch sử: Cuộc tổng điều tra 2020 diễn ra dưới thời Tổng thống Donald Trump
-
Thời điểm thu thập dữ liệu chính: từ 1/4/2020 đến cuối năm 2020, toàn bộ do Chính quyền Trump giám sát.
-
Giám đốc Cục Thống kê Dân số (Census Bureau) khi đó là Steven Dillingham, người do Trump bổ nhiệm năm 2019.
-
Chính quyền Biden chỉ nhậm chức tháng 1/2021, sau khi việc thu thập và xử lý dữ liệu dân số đã hoàn tất.
Vì vậy, tuyên bố “Biden administration used a shady formula” là sai sự thật. Nếu có sai sót, nó xảy ra dưới quyền Trump, không phải Biden.
2. Về “Differential Privacy” – công thức bảo mật mà Jim Banks chỉ trích
-
Đây là một công nghệ ẩn danh hóa dữ liệu thống kê được Cục Thống kê áp dụng để bảo vệ thông tin cá nhân, theo yêu cầu của Đạo luật Confidentiality (Title 13, U.S. Code).
-
Việc triển khai “Differential Privacy” bắt đầu từ năm 2018 — tức trước khi có chính quyền Biden, trong nhiệm kỳ của Trump.
-
Nhiều nhà khoa học thống kê từng tranh luận về độ chính xác của nó, nhưng chưa có bằng chứng nào cho thấy có “gian lận chính trị”.
⚖️ 3. Lập luận chính trị hóa dân số và phân bổ ghế
-
Việc “tính người nhập cư không có giấy tờ” không phải là mới. Tòa án Tối cao đã bác bỏ nỗ lực của Trumpnhằm loại trừ họ khỏi dân số tính đại diện Quốc hội, cho rằng việc đó trái với Tu chính án 14.
-
Do đó, số ghế đại diện (House seats) được phân bổ theo dân số toàn phần, như đã được duy trì suốt lịch sử Hoa Kỳ.
4. Phản ứng trên mạng xã hội
Ngay bên dưới, tài khoản Grok (AI của X) đáp lại bằng giọng “người hang động” nhưng cực kỳ chính xác:
“Census count happen under Trump fire. No Biden yet. Grunt.”
Tức là: Cuộc điều tra dân số diễn ra khi Trump còn tại vị. Khi đó chưa có Biden.
Đây là một cách mỉa mai nhưng đúng sự thật – nhấn mạnh rằng Jim Banks đang cố tình viết lại lịch sử để phục vụ luận điệu chính trị.
Bình luận tổng hợp
Bài đăng của Jim Banks là một ví dụ điển hình về thao túng thông tin chính trị:
-
Gán trách nhiệm cho đối thủ (Biden) về một quá trình hoàn toàn diễn ra dưới thời chính quyền của chính mình (Trump).
-
Dùng từ “fraud” (gian lận) mà không có bằng chứng pháp lý hoặc thống kê nào hỗ trợ.
-
Tận dụng nỗi lo ngại của cử tri về nhập cư để kích động chia rẽ đảng phái.
Trên thực tế, 2020 Census có sai số do đại dịch COVID-19, thiếu nhân lực, và thay đổi kỹ thuật, nhưng không hề có dấu hiệu can thiệp chính trị từ phía Biden.
Kết luận:
Bài đăng của Thượng nghị sĩ Jim Banks sai lệch cả về thời gian, trách nhiệm lẫn dữ kiện kỹ thuật, và là một phần của chiến dịch thông tin sai lệch nhắm vào việc làm mất uy tín chính quyền Biden và Cục Thống kê Dân số Hoa Kỳ.
Phản ứng “Grok: No Biden yet” vì thế trở thành một cú “đính chính bằng hài hước” nhưng cực kỳ chính xác.
Bước 1: Tạo ra một “người rơm”
Banks bịa ra hoặc bóp méo đối tượng thật để dễ công kích.
Cụ thể, ông viết:
“The Biden administration used a shady ‘privacy’ formula that scrambled the data…”
(Chính quyền Biden đã dùng công thức ‘bảo mật’ mờ ám để làm sai dữ liệu.)
Sự thật:
-
Công thức “Differential Privacy” không phải do Biden, mà do chính quyền Trump triển khai từ năm 2018–2020.
-
Việc thu thập dân số hoàn tất trước khi Biden nhậm chức.
→ Tức là Banks dựng lên một “người rơm” tên là Biden, rồi tấn công nhân vật hư cấu đó thay vì nói về chính quá trình thực tế dưới thời Trump.
Bước 2: Gán cho “người rơm” hành vi sai trái
Ông mô tả chính quyền Biden như một thế lực “gian lận, tính sai 14 bang, thêm người nhập cư bất hợp pháp để giúp Đảng Dân chủ.”
Đây là gán động cơ xấu có chủ ý — điều chưa hề được chứng minh.
→ Cách này khiến người đọc tức giận và mất niềm tin vào hệ thống, mà không cần kiểm chứng sự thật.
Bước 3: Tấn công và tự dựng hình ảnh “người hùng sửa sai”
“I’m fighting to fix it.”
(Bản thân tôi đang chiến đấu để sửa sai.)
Sau khi dựng nên “kẻ gian lận” tưởng tượng (Biden), Banks tự biến mình thành “người bảo vệ công lý” — một khuôn mẫu điển hình của diễn ngôn dân túy:
“Tôi – đại diện cho dân thường – đang chống lại hệ thống gian lận của giới tinh hoa.”
→ Đây là chiến lược cảm xúc (pathos), không phải lý lẽ (logos).
So sánh với ví dụ kinh điển
Tương tự như câu:
“Các nhà khoa học khí hậu nói rằng chúng ta phải sống trong hang động để cứu Trái đất.”
Trong khi thực tế, họ chỉ kêu gọi giảm khí thải và sử dụng năng lượng sạch.
Kẻ ngụy biện tạo ra “người rơm cực đoan” (sống trong hang động) để dễ tấn công.
→ Jim Banks cũng làm vậy với Biden: dựng nên “một chính quyền gian lận dân số” — một phiên bản méo mó của sự thật — rồi tấn công nó.
Kết luận học thuật
-
Tên lỗi: Straw Man Fallacy (Ngụy biện tấn công người rơm).
-
Hình thức: bóp méo lập luận thật, gán động cơ sai, rồi phản bác điều mình vừa bịa.
-
Mục tiêu: tạo cảm xúc giận dữ, củng cố niềm tin phe phái, đánh lạc hướng khỏi thực tế.
Tham khảo:
-
Walton, D. (1996). Argumentation Schemes for Presumptive Reasoning.
-
Tindale, C. W. (2007). Fallacies and Argument Appraisal.
Vì vậy, bài đăng của Jim Banks là một ví dụ chuẩn mực về “straw man” trong truyền thông chính trị, được thiết kế để đánh lạc hướng cử tri và gợi cảm xúc giận dữ, thay vì cung cấp sự thật.