Nguyễn Bình Phương
Hôm qua, khoảng 800 tướng lĩnh đô đốc được triệu tập về Virginia để … học chính trị.
Trả lời báo chí trước khi đến dự, Trump khoe dàn tướng lãnh của Trump ngon lắm, tướng nào tồi là đuổi ngay. Và Trump nhắc đích danh đến vài “quan chức tồi” trong nhiệm kỳ đầu như Mark Milley, James Mattis và Mark Esper. Trump không nói thẳng nhưng khéo đến độ có tờ báo nọ khều luôn rằng Trump khoe đã sa thải ba người này.
Thực tế Bộ trưởng Quốc Phòng James Mattis đã từ chức vào tháng 12/2018 vì bất đồng với chính sách của Trump. Ông không ủng hộ quyết định rút quân khỏi Syria và Afghanistan của Trump, và ông bất đồng quan điểm với Trump về quan hệ với NATO.
Khi Mattis từ chức, Trump chọn Mark Esper thay thế. Khi biểu tình xảy ra khắp nơi phản đối vụ cảnh sát sát hại dã man George Floyd, Esper phạm một lỗi lầm khi ông đi cùng Trump đến nhà thờ chụp ảnh thị uy sau khi Trump cho Mật vụ, Cảnh sát dùng hơi cay và đạn cao su giải tỏa đám biểu tình trước Bạch Cung. Vụ đó gây nhiều tai tiếng cho Esper nhưng so với những kẻ trong nội các hiện nay, chuyện đó nhỏ như con thỏ. Ngay hôm sau, Esper bày tỏ hối tiếc đã bị Trump dẫn đi chụp hình, một việc mang màu sắc chính trị, đồng thời ông gởi thông điệp đến toàn bộ Bộ Quốc Phòng căn dặn quân đội nên đứng ngoài chính trị và nhấn mạnh tầm quan trọng của tu chính án thứ nhất, tức quyền biểu tình của dân chúng.
Khi Trump đòi dùng Đạo Luật Chống Khởi Nghĩa” để đưa quân đội vào các thành phố dập tắt biểu tình sau cái chết của George Floyd. Chính Esper đã ngăn cản Trump. Mark Esper công khai tuyên bố: “Đạo Luật Chống Khởi Nghĩa chỉ nên được sử dụng như giải pháp cuối cùng và chỉ trong hoàn cảnh thảm khốc và nguy cấp. Chúng ta hiện không trong tình trạng đó.” Căng thẳng giữa hai người tăng cao, nhưng Trump không dám sa thải ngay mà đợi đến sau ngày bầu cử. Trong hồi ký A Sacred Oath (“Lời thề Thiêng liêng”), Esper kể lại chuyện ông đã viết thư từ chức nhưng giữ lại không gởi, vì như ông nói, “Tôi có nghĩa vụ giữ vững lập trường, bảo vệ bộ quốc phòng và các định chế, và giữ cho nó phi chính trị.”
Một người khác bị Trump nêu tên như một lãnh đạo tồi là Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân. Cũng trong vụ Trump đi nhà thờ chụp ảnh, ông bị lôi kéo đi theo. Sau đó, ông công khai nhận lỗi “Tôi không nên có mặt ở đó. Sự hiện diện của tôi tạo ra ấn tượng là quân đội dính líu đến chính trị nội địa.” Sau vụ đó, ông cũng xem xét việc từ chức để bảo vệ hình ảnh phi đảng phái của quân đội. Nhưng rồi ông quyết định ở lại vì ông tin rằng ông có thể giúp giữ tính trung lập và vai trò hiến định của quân đội tốt hơn là để một người khác do Trump đưa vào.
Trong lời tuyên bố nghỉ hưu vào 2023, ông nói: “Chúng ta không tuyên thệ với một kẻ có tham vọng độc tài. Chúng ta không tuyên thệ với một cá nhân.” Ai cũng hiểu kẻ ông muốn đề cập là ai.
Tiếc thay, nước Mỹ hiện không có những người như thế. Chính phủ trở thành bộ máy của Trump, phục vụ người giàu, đàn áp dân da màu, trả thù cá nhân, thu vén cho gia đình và phe cánh. Liệu các vị tướng lãnh và đô đốc hôm qua nghĩ gì khi nghe những bài huấn thị đầy tính đảng phái, đầy kỳ thị, thù hằn, chia rẽ của một kẻ nát rượu và một tên trốn lính