Thời sự quốc tế trong tuần tập trung cả tại trụ sở Liên Hiệp Quốc ở New York : Pháp cùng Ả Rập Xê Út đồng chủ trì một cuộc họp đặc biệt và đưa ra bản « thông cáo công nhận Nhà nước Palestine ». Paris tạo đà : hàng chục quốc gia khác tán thành giải pháp « hai nà nước Israel và Palestine » chung sống trong hòa bình. Tổng thống Hoa Kỳ kịch liệt đả kích Liên Hiệp Quốc « bất tài, vô dụng » và tạo bất ngờ tuyên bố « thất vọng về Nga », khen Ukraina kiên cường chiến đấu nhưng chỉ là để chuẩn bị « phủi tay ».
Thanh Hà Đăng ngày:
Donald Trump đến New York dự khóa họp Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc lần thứ 80 và phái đoàn hùng hậu tháp tùng tổng thống Mỹ đã gây không ít rắc rối giao thông. Đoàn xe của tổng thống Pháp và tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ đã bị chận để « nhường đường » cho chủ nhà. Ở bên trong tòa nhà của Liên Hiệp Quốc, thang máy cuốn bị hỏng đúng vào lúc thổng thống Mỹ và phu nhân sử dụng. Máy nhắc chữ ông cần dùng khi phát biểu trên khán đài cũng bị kẹt. Những sự cố kỹ thuật đó khiến nguyên thủ Mỹ phẫn nộ và cho rằng đã có những hành động « phá hoại » nhắm vào ông. Nhưng thang cuốn và máy nhắc chữ hỏng đã thể hiện sự rệu rã của một cỗ máy cồng kềnh như Liên Hiệp Quốc.
Khoe thành tích để tự đánh bóng và đả kích Liên Hiệp Quốc
Trong diễn văn dài hơn một tiềng hồ hôm 23/09/2025 Donald Trump cực lực chĩa mũi dùi vào Liên Hiệp Quốc : một định chế mà theo ông là bất tài và vô dụng, để rồi « đáng buồn thay » ông đã phải can thiệp và đã đạt được kỳ tích mà chưa ai làm được từ trước đến nay : dập tắt được bảy cuộc xung đột vũ trang trên thế giới trong hơn nửa năm cầm quyền.
« Thật đáng tiếc khi tôi phải làm những việc này thay cho Liên Hiệp Quốc và thật buồn là trong tất cả các trường hợp đó, Liên Hiệp Quốc thậm chí còn không cố gắng giúp đỡ. Tôi đã kết thúc bảy cuộc chiến, làm việc với các lãnh đạo của từng quốc gia trong số đó. Tôi chưa từng nhận được một cuộc gọi nào từ Liên Hiệp Quốc đề nghị giúp hoàn tất thỏa thuận. Tất cả những gì tôi nhận được từ Liên Hiệp Quốc chỉ là một thang cuốn mà khi lên đến giữa chừng thì dừng lại. Nếu đệ nhất phu nhân không khỏe, bà ấy đã ngã, nhưng bà ấy rất khỏe. Chúng tôi đều khỏe, tất cả chúng tôi đều đứng vững. Rồi một máy nhắc chữ thì hỏng. Đó là hai thứ tôi nhận được từ Liên Hiệp Quốc: một thang cuốn hỏng và một máy nhắc chữ hỏng. (…) Tôi nhận ra rằng Liên Hiệp Quốc đã không ở bên chúng ta. (…). Nếu vậy thì mục đích của Liên Hiệp Quốc là gì? Liên Hiệp Quốc có tiềm năng rất lớn. Tôi luôn nói vậy. Nhưng hầu như chưa thể hiện được tiềm năng đó, ít nhất là cho tới lúc này. Điều duy nhất họ dường như làm là đã có những tuyên bố rất mạnh mẽ về mặt ngôn từ, để rồi sau đó không bao giờ có những bước kế tiếp hay thực hiện những gì họ cam kết. Đó là những lời nói suông không giải quyết được chiến tranh ».
Mỹ đổi ý về Ukraina ?
Trong danh sách 7 cuộc xung đột tổng thống Hoa Kỳ đã « xử lý tốt » không có Ukraina. Trong thời gian có mặt tại Liên Hiệp Quốc ông Trump đã có một loạt các hoạt động ngoại giao và một trong những cuộc họp được chú ý nhất là với tổng thống Volodymyr Zelensky cùng ngày 23/09/2025 và sau đó ông dường như đã « hoàn toàn thay đổi thái độ » trên vấn đề Ukraina. Donald Trump đánh giá Ukraina có khả năng giành lại lãnh thổ như trước khi xảy ra chiến tranh và « thậm chí là còn đi xa hơn thế nữa » trong cuộc đọ sức với Nga.
Nước Nga của tổng thống Vladimir Putin bất ngờ bị chủ nhân Nhà Trắng gọi là một con « cọp giấy ». « Putin và Nga đang gặp nhiều vấn đề LỚN về kinh tế và đây là thời điểm để Ukraina hành động ». Nước Nga trong mắt ông Trump không là một « cường quốc quân sự » của thế giới, bởi « một cường quốc quân sự THỰC THỤ sẽ giành được chiến thắng trong chưa đầy một tuần lễ » mà nước Nga sau hơn 3 năm rưỡi khởi động chiến tranh Ukraina vẫn đang bị sa lầy. Nhưng quan trọng hơn cả là dòng tin nhắn trên mạng xã hội cá nhân, Donald Trump viết « trong mọi trường hợp, cầu chúc những gì tốt đẹp nhất cho hai quốc gia này (Nga và Ukraina). Mỹ tiếp tục cung cấp vũ khí cho NATO để liên minh này tùy nghi sử dụng. Chúc tất cả may mắn ! »
Giới phân tích chốt lại : đây là cách Hoa Kỳ phủi tay không chỉ với Ukraina và cả với an ninh của châu Âu.
Gấu thật hay Hổ giấy ?
Về phía Matxcơva, ngay sau bị Trump gọi là « con hổ giấy » kinh tế đang kiệt quệ, không đủ sức đài thọ chiến tranh Ukraina một cách lâu dài, điện Kremlin đã lập tức lên tiếng. Thông tín viên RFI từ Matxcơva, Anissa El Jabri sáng Thứ Tư 24/09/2025 tường thuật :
« Nga đã phản ứng ngay lập tức. Điều hiếm thấy này phản ánh tầm quan trọng từ phát biểu của tổng thống Donald Trump. Không đợi đến buổi họp báo giữa ngày, phát ngôn viên điện Kremlin đã trả lời phỏng vấn dài trên đài phát thanh vào buổi sáng. Dmitri Peskov phản bác cụm từ “con hổ giấy” Donald Trump đã dùng để chỉ Nga và nền kinh tế của nước này. Ông nói “Nga chắc chắn không phải là con hổ, mà là con gấu. Và không có con gấu nào làm bằng giấy cả. Nga thậm chí là một con gấu thật”
Dmitri Peskov cũng phê phán đề nghị tổng thống Mỹ đã nhiều lần nhắc tới liên quan đến cuộc gặp giữa Putin và Zelensky. Nhà Trắng coi thượng đỉnh Nga-Ukraina là cách để đạt được thỏa thuận chấm dứt chiến tranh. Ông Peskov nói: “Putin đã sẵn sàng gặp gỡ, nhưng ông nhấn mạnh rằng logic là phải gặp nhau sau khi các bên đã chuẩn bị kỹ lưỡng. Gặp gỡ mà không có chuẩn bị thì chỉ là một chiến dịch truyền thông, và chắc chắn sẽ thất bại.”
Cụm từ “chiến dịch truyền thông” đã được nêu rõ, tóm gọn suy nghĩ của điện Kremlin mà không cần vòng vo. Matxcơva trả lời từng điểm một, nhưng không bao giờ sử dụng ngôn ngữ đối đầu. Tuy nhiên, báo chí ủng hộ chính quyền giờ đây không còn kiêng nể. Trong số báo hôm 23/09/2025 tờ Komsomolskaya Pravda công khai chế giễu Donald Trump, so sánh tổng thống Hoa Kỳ “như một đứa trẻ giận dữ vì bị phá hỏng đồ chơi”. Kremlin cũng khẳng định rõ ràng: chiến tranh ở Ukraine sẽ tiếp tục vì “không có giải pháp thay thế” đối với Nga ».
Đức đầu tư 35 tỷ euro phát triển chính sách phòng thủ không gian
Trong tuần thêm một thành viên của NATO là Đan Mạch phát hiện « drone lạ » được cho là của Nga. Liên Hiệp Châu Âu hôm 26/09/2025 thảo luận về kế hoạch xây dựng « một bức tường chống drone ».
« Xung đột trong tương lai không chỉ giới hạn trên Trái Đất mà sẽ trực tiếp diễn ra trên không gian ». Châu Âu cần có những bước chuẩn bị, trong lúc Nga và Trung Quốc đã nhanh chóng phá huy khả năng tiến hành và đối phó với “một cuộc chiến trên không gian “. Bộ trưởng Quốc Phòng Đức hôm 25/09/2025 giải thích đây là những lý do Berlin đầu tư 35 tỷ euro chỉ riêng trong lĩnh vực phát triển chính sách phòng thủ không gian từ nay đến năm 2030. Đức tập trung phát triển « mảng quốc phòng không gian » do đây hiện là nhược điểm của hệ thống phòng thủ không riêng gì của Đức mà của toàn Liên Âu. Trong thời đại công nghệ số vệ tinh nay đã trở thành những hạ tầng thiết yếu không kém gì các xa lộ, sân bay, hải cảng …
Vẫn theo bộ trưởng Quốc Phòng Đức, hiện tại hai vệ tinh Intelsat đang được quân đội nước này sử dụng bị hai vệ tinh do thám của Nga theo dõi. Tổng Thư ký NATO Mark Rutte, lo ngại rằng Nga có thể đang xem xét việc triển khai vũ khí hạt nhân chống vệ tinh vào không gian.
Chiến lược của Berlin rõ ràng được đặt trong bối cảnh hợp tác xuyên Đại Tây Dương và châu Âu. Ông Pistorius nhắc đến việc hợp tác chặt chẽ trong cảnh báo sớm bằng vệ tinh, đã được thống nhất trong Hội đồng Quốc phòng Pháp – Đức vào cuối tháng 8/2025. Ông cũng đề cập đến khả năng hợp tác trong tương lai với các đối tác quốc tế ngoài châu Âu.
Xung đột tại Ukraine đã cho thấy rõ ràng điểm yếu trong khả năng phòng thủ không gian của châu Âu. Ngoài việc Ukraine sử dụng rộng rãi hệ thống Starlink để liên lạc, phần lớn thông tin tình báo từ vệ tinh hiện nay đều do Mỹ cung cấp. Đây là một phần lý do khiến châu Âu, đặc biệt là Đức, do dự trong việc tham gia « liên minh tự nguyện » do Anh, Pháp đang thúc đẩy để đảm bảo lệnh ngừng bắn tại Ukraine.
Nhà nước Palestine : chọn lựa duy nhất vì hòa bình
« Vì hòa bình và an ninh của dân tộc Israel của nhân dân Palestine, tôi tuyên bó nước Pháp hôm nay công nhận Nhà nước Palestine …(laisser le Bravo …) Việc công nhận Nhà nước Palestine là một thất bại của Hamas, của tất cả những ai thổi bùng lên ngọn lửa hận thù bài Do Thái, của những ai bồi đắp cho nỗi ám ảnh chống lại Israel và muốn tiêu diệt Nhà nước Israel ».
Sự kiện nổi bật thứ nhì tại nhân Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc lần này là bản « tuyên bố New York » Pháp công nhận Nhà nước Palestine và giải pháp « hai nhà nước Israel và Palestine cùng chung sống ». Tổng thống Emmanuel Macron hôm 23/09/2025 phát biểu trước toàn thể 193 nước thành viên Liên Hiệp Quốc như trên đồng thời đòi tự do cho tất cả các con tin Israel vẫn còn bị phong trào Hồi Giáo cực đoan Hamas bắt giữ.
Thiện chí của Syria hội nhập với cộng đồng quốc tế
Cũng liên quan đến Trung Đông và trong tuần lễ đầu khóa họp Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc,
Ahmed al Charaa là vị tổng thống Syria đầu tiên phát biểu trước Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc từ hơn 50 năm qua. Chưa đầy một năm sau khi giành được chính quyền, lật đổ chế độ Bachar Al Assad, thứ Tư 24/09/2025 tổng thống Syria Ahmed al Charaa phá lệ, đích thân đến trụ sở Liên Hiệp Quốc trấn an cộng đồng quốc tế và tuyên bố Damas « giành lại chỗ đứng của mình bên cạnh các quốc gia khác trên thế giới ». Từng là thủ lĩnh của phong trào thánh chiến Syria, sự hiện diện của ông tại New York, đã huy động quần chúng như phóng sự của đặc phái viên Julien Chavanne cho thấy :
« Tay cầm cờ Syria, nhiều giờ trước khi tổng thống Al Charaa phát biểu, hàng trăm người đã chờ đợi ở bên cạnh khuôn viên Liên Hợp Quốc. Một người đàn ông tự hào giải thích : ông cũng có lý do để đến đây. ‘Sau đã hơn 50 năm, thật là tự hào và hạnh phúc khi cuối cùng cũng đến được nơi này và được cảm nhận gần gũi hơn với những người dân Syria, được trông thấy họ đoàn kết’.
Thế nhưng, trên cùng một vỉa hè đó, cũng có những người Syria khác biểu tình chống đối chính phủ lâm thời. Một người biểu tình nói ‘thủ lĩnh của quân khủng bố, gieo rắc kinh hoàng cho thế giới lại có mặt tại Liên Hiệp Quốc. Nhân vật này và những người ủng hộ ông ta đã gây ra nhiều tội ác, họ phạm tội diệt chủng và thanh lọc chủng tộc diệt trừ các cộng đồng thiểu số. Vậy mà giờ đây ông ta lại là người lãnh đạo Syria.
Trên diễn đàn Liên Hiệp Quốc, trong chưa đầy 9 phút, tổng thống Ahmed al Charaa phát biểu ngắn gọn và dễ hiểu với hai thông điệp rõ ràng : Damas có lập trường chống lại Israel, một quốc gia đang tìm cách duy trì vùng đệm do họ kiểm soát tại biên giới. Tổng thống Syria cũng cảnh báo rằng các cuộc tấn công của Israel đang ‘châm ngòi cho những cuộc khủng hoảng mới’.
Dưới sự con mắt quan sát của cộng đồng quốc tế, cựu chiến binh thánh chiến Hồi Giáo này đã tìm cách trấn an cử tọa về các tranh chấp giữa các phe phái trên đất nước ông. Một lần nữa Al Charaa cam kết bài trừ chủ nghĩa bè phái và sẽ truy tố những ai có trách nhiệm trong vụ này.
Xuất thân từ hàng ngũ thánh chiến, tổng thống Syria đã tham gia một cuộc hội thảo do một trung tâm nghiên cứu của Hoa Kỳ tổ chức và ông cũng đã có nhiều cuộc họp song phương với các lãnh đạo trên thế giới. Tổng thống Syria đã gặp riêng tổng thống Pháp Emmanuel Macron và đồng cấp Ukraina Volodymyr Zelensky ».