Bình luận – VietnamWeek
Ngày Marjorie Taylor Greene — gương mặt tiêu biểu của chủ nghĩa MAGA, người từng được ví như “cánh tay phải ngoài Quốc hội” của Donald Trump — quyết định từ chức giữa nhiệm kỳ, nước Mỹ không chỉ chứng kiến một biến cố nhân sự. Nước Mỹ nhìn thấy một vết nứt lớn trong chính phong trào vốn từng tự xem là bất khả chiến bại.
“Tôi không muốn quận của mình phải chịu một cuộc sơ bộ bạo lực do tổng thống kích động. Tôi từ chối làm ‘người vợ bị đánh đập’ chỉ biết chờ đợi mọi thứ tốt hơn.” — Marjorie Taylor Greene viết trong tuyên bố từ chức.
Lời nói ấy, nếu đến từ bất kỳ dân biểu nào khác, có thể chỉ là tiếng thở dài. Nhưng khi phát ra từ MTG, người trung thành bậc nhất của Trump, nó trở thành một bản cáo trạng đầy đủ nhất về sự sụp đổ nội bộ của đảng Cộng hòa dưới quyền Trump.
I. Một sự kiện cá nhân hay lời thú tội của cả hệ thống?
MTG không phải kẻ ôn hòa bị MAGA trấn áp. Bà từng:
- đòi luận tội Biden ngay ngày đầu nhậm chức,
- kêu gọi “ngừng viện trợ Ukraine”,
- phát động chiến dịch lật đổ Kevin McCarthy,
- tấn công đồng đảng không trung thành với Trump.
Nói cách khác, MTG chính là “đứa con tinh thần” của thời đại MAGA.
Vậy tại sao bà rời bỏ?
Lý do không đến từ tranh cãi chính sách, mà từ chính văn hóa sùng bái cá nhân mà Trump xây dựng:
- Ai không phục tùng tuyệt đối sẽ bị tấn công,
- Ai không ủng hộ Trump 110% sẽ bị thay thế,
- Ai “bị nghi ngờ lòng trung thành” sẽ bị đưa vào danh sách đen.
MTG, người từng nâng Trump lên bệ thờ, giờ chính là nạn nhân của cái cấu trúc quyền lực mà bà góp tay tạo dựng.
II. Đa số mong manh của GOP chính thức vỡ vụn
Đảng Cộng hòa đã vận hành Hạ viện với đa số 1–2 ghế — một sự chông chênh chưa từng thấy trong lịch sử hiện đại.
Việc MTG từ chức có tác động ngay lập tức:
- Hạ viện mất 1 ghế trong nhiều tháng,
- GOP không còn đủ số phiếu để thông qua bất kỳ dự luật đơn phương nào,
- phe Dân chủ chỉ cần hai người Cộng hòa đào ngũ là lật được mọi chương trình nghị sự.
Điều này diễn ra đúng thời điểm:
- chính phủ đóng cửa dài nhất lịch sử,
- 42 triệu người mất SNAP,
- hàng nghìn nhân viên liên bang không lương,
- Hạ viện đóng cửa 54 ngày,
- chủ tịch Mike Johnson đảo ngược quy trình để trì hoãn tuyên thệ tân dân biểu Adelita Grijalva, nhằm ngăn bỏ phiếu công bố hồ sơ Epstein.
Nói cách khác:
Đảng Cộng hòa không còn là một đảng cầm quyền.
Họ là một nhóm nội chiến chính trị tự bắn vào chân mình.
III. Mike Johnson – dấu chấm hết cho một mô hình lãnh đạo
Chưa có chủ tịch Hạ viện nào trong lịch sử Mỹ:
- để Hạ viện đóng cửa dài nhất,
- để dân biểu nghỉ phép trong khi 42 triệu người mất trợ cấp,
- trì hoãn lễ tuyên thệ hợp pháp của một dân biểu được bầu,
- bị chính đồng minh cực hữu chửi công khai ngay trên sàn Hạ viện.
Việc MTG “bỏ của chạy lấy người” là bằng chứng cho sự thất bại toàn diện của Johnson — người vốn chỉ tồn tại nhờ sự bảo vệ từ Trump.
Johnson không điều hành Hạ viện.
Ông điều hành… nỗi sợ Trump.
Nhưng đến lúc MTG đã hiểu rõ:
Trump không bảo vệ đồng minh. Trump chỉ bảo vệ Trump.
IV. Một phong trào từng thống trị, nay rạn vỡ từ lõi
Điều quan trọng nhất không phải việc MTG từ chức.
Mà là ngôn ngữ bà dùng.
“Không có 4D chess.”
“Không có kế hoạch bí mật.”
“Tôi không muốn bị hành hạ bởi chính người mình đã ủng hộ.”
Đây là lần đầu tiên một nhân vật MAGA gạo cội:
- phủ nhận khả năng lãnh đạo của Trump,
- tố Trump chủ động gây chia rẽ trong đảng,
- thừa nhận MAGA hoạt động như một giáo phái, không phải đảng chính trị.
Đây là điều mà nhiều cử tri Cộng hòa truyền thống đã nói suốt 8 năm, nhưng chưa ai trong nội bộ dám thừa nhận.
Cho đến hôm nay.
V. Tác động đến bầu cử giữa kỳ 2026: thảm họa chiến lược của GOP
MTG rời ghế ngày 5/1/2026, tức:
- chỉ 10 tháng trước bầu cử giữa kỳ,
- đúng lúc một ghế quan trọng của Dân chủ tại Arizona (Adelita Grijalva) bị Mike Johnson trì hoãn tuyên thệ,
- đúng lúc Trump ép GOP bỏ phiếu theo lợi ích cá nhân (TikTok, thuế quan, hồ sơ Epstein).
Hệ quả:
1. Một ghế Cộng hòa trống → mất lợi thế chiến lược
GA-14 dù “đỏ sâu”, nhưng bầu cử đặc biệt trong đảng:
- tạo chia rẽ,
- tốn tài nguyên,
- làm dậy lại cuộc nội chiến MAGA vs MAGA.
2. GOP mất khả năng thông qua bất kỳ dự luật nào khi shutdown vẫn tiếp diễn
Đây là tử huyệt trong năm bầu cử.
3. Cử tri chứng kiến cảnh GOP… đi nghỉ mát
Khi MTG công khai chỉ trích đồng đảng “trốn việc”, hình ảnh đảng Cộng hòa suy sụp đến mức chưa từng thấy.
VI. Một thông điệp cho nước Mỹ — và cho chính phong trào bảo thủ
Bài học từ sự kiện MTG không phải là bi kịch cá nhân.
Nó là lời cảnh tỉnh:
- Khi một đảng chính trị đặt lòng trung thành cá nhân lên trên hiến pháp,
- Khi một lãnh đạo đặt hận thù lên trên nghĩa vụ,
- Khi quyền lực được xây bằng sợ hãi và trừng phạt,
thì ngay cả những người trung thành nhất cũng sớm trở thành nạn nhân.
MAGA đã từng là phong trào với mục tiêu rõ ràng.
Ngày hôm nay, chính những người sáng tạo ra nó phải thừa nhận rằng:
“Không còn lý tưởng nào, chỉ còn sự trả thù và nỗi ám ảnh quyền lực của một cá nhân.”
VII. Kết luận: MTG là triệu chứng, không phải căn bệnh
Sự từ chức của MTG chỉ là dấu hiệu đầu tiên của một cơn sụp đổ nội bộ không thể tránh khỏi.
Trump đang đối mặt:
- khủng hoảng lãnh đạo trong đảng,
- sự phản kháng từ chính những người ủng hộ trung thành nhất,
- sự bất mãn từ cử tri bảo thủ truyền thống,
- sự tê liệt lập pháp,
- và một Hạ viện đang tan rã trước mắt quốc gia.
Và trên hết, người Mỹ đang chứng kiến điều mà các chế độ độc đoán trong lịch sử luôn gặp phải:
Một phong trào xây dựng trên nỗi sợ
sẽ luôn sụp đổ từ bên trong —
và bao giờ cũng bắt đầu bằng sự phản kháng của những người từng đứng gần nhất với quyền lực.