Trong những ngày này, một số người Việt có nhiều ảnh hưởng trên mạng xã hội lên tiếng phản đối động thái của Nga xâm hại chủ quyền, lãnh thổ của Ukraine. Họ được xem là những tiếng nói dũng cảm trong bối cảnh truyền thông chính thống và nhiều hội nhóm ở Việt Nam tỏ ra ủng hộ Nga.
Ngay sau khi Tổng thống Nga Putin công nhận hai khu vực ly khai ở miền đông Ukraine hôm 22/2, ông Ngô Quý Nhâm, một nhà nghiên cứu và giảng viên lâu năm về kinh doanh quốc tế, bày tỏ “căm phẫn” với hành động của ông Putin.
Ông Nhâm viết trên trang Facebook cá nhân có hơn 11.000 người theo dõi rằng ông có quan điểm như vậy vì đó “đơn giản là vấn đề đạo lý và sự cảm thông với người dân Ukraine khi bị Nga xâm lược”.
Nhà nghiên cứu kiêm giảng viên này gọi hành động của ông Putin là “cướp nước” với “thủ đoạn bẩn thỉu, hèn hạ”. Ông Nhâm nói thêm rằng mức độ tôn trọng của ông dành cho vị tổng thống Nga “giờ đây chỉ là con số âm”.
Nhà bình luận thế sự Dương Quốc chính có khoảng 55.000 người theo dõi trên mạng xã hội gọi động thái mới nhất của Tổng thống Putin là “động thái leo thang rất nguy hiểm” và “ngang nhiên vi phạm nguyên tắc bảo toàn lãnh thổ của quốc gia láng giềng Ukraine”.
Nữ tiến sĩ Khuất Thu Hồng, một nhà xã hội học từng du học ở cả hai nước Ukraine và Nga, nhắc lại kỷ niệm rằng hồi ngày 17/2/1979, khi Trung Quốc đánh Việt Nam, nhiều người Ukrain xuống đường phản đối Trung Quốc.
Giờ đây, khi đất nước và người dân Ukraine vừa trong cảnh khốn khó, lại vừa bị Nga đe dọa, bắt nạt, bà Hồng thấy “bất bình” và bà khẳng định “không bao giờ ủng hộ thói cá lớn nuốt cá bé”.
“Hãy để cho Kiev và người dân Ukraine được sống trong hòa bình”, nữ tiến sĩ được nhiều người biết tiếng ở Việt Nam đưa ra lời kêu gọi trên trang cá nhân.
Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, một nhà phân tích, bình luận kinh tế thường xuyên được báo chí Việt Nam và nước ngoài phỏng vấn, cảnh báo trên trang Facebook của ông rằng diễn biến mới nhất hôm 22/2 là điều “rất đáng lo ngại đối với Việt Nam”.
Ông Doanh viết ngắn gọn rằng “Nếu Putin có thể hành động như thế này thì Bắc Kinh cũng có thể hung hăng hơn ở Biển Đông”. Tiếp đến, vị tiến sĩ khuyến cáo Việt Nam “phải nêu cao cảnh giác” và “sẵn sàng bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ”.
Đây là tầm nhìn mà thạc sĩ Ngô Quý Nhâm và nhà bình luận Dương Quốc Chính cũng chia sẻ.
Nhà nghiên cứu và giảng viên Ngô Quý Nhâm lưu ý rằng nước láng giềng Trung Quốc từng chiếm biển, đảo của Việt Nam với lý do “chủ quyền lịch sử” hay “bảo vệ” người gốc Hoa ở Việt Nam.
Ngày nay, việc Nga gặm nhấm dần lãnh thổ của Ukraine hoàn toàn cũng có thể được Trung Quốc áp dụng đối với Việt Nam, ông Nhâm lên tiếng báo động.
Về thực tế là Việt Nam từng có hàng vạn người du học ở Nga dưới thời Liên Xô cũ và hiện tại vẫn có rất nhiều người Việt thân Nga, ông Nhâm nhìn nhận chuyện “yêu cuồng nước Nga và Putin” là “quyền cá nhân”. Nhưng ông Nhâm cho rằng những người ủng hộ việc Nga công nhận các vùng ly khai ở Ukraine là những người có “thứ tình yêu mù quáng, phi nghĩa”.
Ông Nhâm chỉ ra rằng quan hệ Ukraine-Nga và quan hệ Việt Nam-Trung Quốc có sự tương đồng của thân phận nước nhỏ bên cạnh nước lớn, thường xuyên bị đe dọa. Vì vậy, ông kêu gọi những người Việt thân Nga “hãy tỉnh ngộ”.
Cùng lúc, nhà báo kỳ cựu Võ Văn Tạo coi thực trạng có không ít người Việt biện hộ cho các động thái của Nga “nuốt” lãnh thổ của Ukraine là một nghịch lý, vì nếu như Trung Quốc cũng muốn thôn tính Việt Nam với lý do lịch sử, chắc chắn chẳng người Việt nào chấp nhận cả.
Nhà bình luận Dương Quốc Chính xem việc nhiều người Việt và một số cơ quan báo chí chính thống tỏ thái độ ủng hộ Nga là điều “dại dột”.
Những bài viết của các ông Ngô Quý Nhâm, Dương Quốc Chính, Lê Đăng Doanh, Võ Văn Tạo và bà Khuất Thu Hồng được hàng trăm người khác lan tỏa tiếp qua chức năng share, cũng như nhận được hàng trăm lời bình luận với đa số bày tỏ rằng việc làm của Nga và Tổng thống Putin là đáng bị phản đối, lên án.
Theo quan sát của VOA, Việt Nam chưa lên tiếng ngay lập tức về động thái hôm 22/2 của Nga về vùng ly khai ở Ukraine, tuy nhiên, trong những ngày gần đây, một số cơ quan báo chí chính thống của Việt Nam trong đó có đài VTV, báo Quân Đội Nhân Dân, Tạp Chí Cộng Sản… đăng các bài phân tích, bình luận thể hiện thái độ ủng hộ Nga.
Nhà bình luận Dương Quốc Chính và bà Nguyễn Hoàng Ánh, một cựu giảng viên đại học được nhiều người biết tiếng, cùng nhiều người khác đưa ra đánh giá trên các trang cá nhân của họ rằng cách đưa tin, bình luận như vậy của báo chí Việt Nam là “không khôn ngoan”.
