Luật sư “hai mang” trong vụ án tử tù Hồ Duy Hải

PHÁP LUẬT VIỆT NAM

Nhiều hồ sơ vi phạm tố tụng

Nghe ý kiến này tưởng chừng như Hải đã được hưởng tiến trình điều tra rất tiến bộ, có sự tham gia của luật sư khi hỏi cung, lập biên bản. Nhưng sự thật thì sao? Trước hết phải xem luật sư tham gia (ký tên) trong biên bản điều tra là luật sư nào?

Vì trong hai phiên xét xử sơ phúc thẩm, Hải có đến hai luật sư là luật sư Nguyễn Văn Đạt (do gia đình mời) và luật sư Võ Thành Quyết (lúc đầu gia đình có mời nhưng sau đó đã thay đổi và chuyển thành… luật sư do tòa chỉ định).

Nhưng luật sư Đạt thì hoàn toàn không được tham gia vào các biên bản điều tra và chính trong bài bào chữa trước cả hai phiên tòa, luật sư Đạt đã vạch ra rất nhiều sai sót vi phạm tố tụng trong ghi lời khai.

Tương tự, luật sư Đạt cũng đã chỉ ra hàng chục điểm sai sót như sửa chữa Biên bản nhận dạng của nhân chứng Nguyễn Mi Sol, không ghi nội dung bắt buộc.

Luật sư Đạt cũng nêu sự vi phạm quy định “Việc tiến hành nhận dạng phải có mặt người chứng kiến” ở toàn bộ 6 Biên bản nhận dạng của nhân chứng Nguyễn Mi Sol, Biên bản nhận dạng của Nguyễn Tuấn Ngọc, Biên bản nhận dạng của Đinh Vũ Thường… đều không có người chứng kiến.

Nghiêm trọng hơn nữa, Luật sư Đạt còn nêu ra nhiều sai sót trong các biên bản có chữ ký của luật sư Quyết với các Biên bản của Hồ Duy Hải.

Từ những sai sót khó hiểu đó, luật sư Đạt đã đặt ra nghi vấn trước tòa: “Điều này có thể dẫn đến suy diễn phải chăng ở biên bản trên, LS Quyết đã ký sau và chỉ nhằm hợp thức hóa”.

Như vậy, ở đây có hai luật sư bào chữa cho bị cáo nhưng chỉ có luật sư do tòa chỉ định được tham gia hỏi cung, nhận dạng và ngay các biên bản ấy lại vi phạm các quy định tố tụng, luật sư còn lại phát hiện và trình bày trước hai cấp tòa các sai sót ấy nhưng không được xem xét. Liệu các hồ sơ dùng làm căn cứ buộc tội tử hình này có khách quan và tin cậy được không?

Làm xấu nhân thân bị cáo

Ngay trong phần khai nhân thân để làm yếu tố giảm nhẹ, LS Quyết cũng làm xấu đi nhân thân bị cáo khi bỏ qua chi tiết Hải là một sinh viên mới tốt nghiệp Đại học Hùng Vương đang tìm việc làm mà nhấn mạnh yếu tố thiếu giáo dục gia đình, ham mê cờ bạc. Liệu thiếu giáo dục Hải có thể tốt nghiệp đại học được không? Cơ sở nào đánh giá một cử nhân là người thiếu giáo dục? Ham mê cờ bạc là ở mức độ nào?

Vai trò của luật sư trong tố tụng là làm sáng tỏ sự vận dụng pháp luật, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của thân chủ. Các quy định tố tụng là nhằm bảo đảm quyền và nghĩa vụ của các bên, bảo đảm sự minh bạch, công bằng đúng người đúng tội. Thế nhưng ở đây, trong giai đoạn điều tra, LS Quyết đã trực tiếp tham gia ký vào các biên bản vi phạm tố tụng.

Trước tòa, LS Quyết lại bào chữa sai pháp luật, bênh vực cho những vi phạm tố tụng, khi bị cáo phản cung, không tham gia góp sức với HDDXX làm rõ bản chất của vụ án, mà lại dựa vào các lời khai, các biên bản vi phạm tố tụng để kết tội bị cáo, làm xấu thêm nhân thân bị cáo.

Rõ ràng, LS Quyết đã vi phạm thiên chức, quy chế đạo đức nghề nghiệp luật sư và vi phạm cả quy định tố tụng. Ở đây cũng cần nói thêm về nhân thân LS Quyết.

Trước khi về hưu và hành nghề luật sư, ông Quyết từng có thời gian dài là Trưởng phòng Điều tra xét hỏi Công An tỉnh Long An trước khi về làm Trưởng Công An huyện Thủ Thừa. Nhắc đến đặc điểm nhân thân này, chúng tôi nhằm khẳng định là ông Quyết có nhiều kinh nghiệm, kiến thức, kỹ năng về điều tra nên những sai phạm của ông không thể là do thiếu kinh nghiệm hay kiến thức.

Vi phạm quy định thù lao

Một sai phạm khác của ông Quyết mà LS Đạt đã nêu ra là Bản án sơ thẩm số 97/2008/HSST của TAND tỉnh Long An xác định: “Ông Võ Thành Quyết – Đoàn LS Long An bào chữa chỉ định cho bị cáo Hồ Duy Hải”. Thế nhưng, theo Hợp đồng Dịch vụ pháp lý lập ngày 18/6/2008 giữa Bà Nguyễn Thị Loan, mẹ của bị cáo với ông Quyết thì LS Quyết sẽ tham gia tố tụng trong vụ án (bào chữa) cho bị cáo Hải và bà Loan có trách nhiệm thanh toán thù lao cho LS Quyết là 10 triệu đồng đưa một lần ngay khi ký Hợp đồng.

Như vậy, vấn đề đặt ra là: Đã có LS Đạt bào chữa cho bị cáo Hải, sao Tòa án vẫn mời LS Quyết bào chữa chỉ định (không phù hợp khoản 2 Điều 57 BLTTHS).

Tại sao LS Quyết đã ký HĐDVPL để nhận bào chữa theo lời mời (yêu cầu) của bà Loan, và bà Loan đã phải đóng phí 10 triệu đồng, Tòa án lại xác định LS Quyết bào chữa chỉ định (không phù hợp Điều 57 BLTTHS). Nếu Tòa án xác định LS Quyết là LS chỉ định thì cơ quan tiến hành tố tụng phải thanh tóan tiền thù lao và các khoản chi phí theo quy định… Nhưng LS Quyết vẫn nhận 10 triệu đồng của mẹ bị cáo Hồ Duy Hải?

Điều này cũng là vi phạm Thông tư liên tịch của Bộ Tài chính – Bộ Tư pháp số 66/2007/TTLT-BTC-BTP ngày 19/6/2007: “Ngoài khoản thù lao và chi phí do Cơ quan tiến hành tố tụng thanh toán, Luật sư không được nhận thêm bất cứ khoản tiền nào từ bị can, bị cáo hoặc thân nhân của họ”.

Với những điều bất hợp lý trên, dư luận có cảm giác rằng, Tòa án tỉnh Long An đã không khách quan trong việc chỉ định luật sư Quyết bào chữa cho Hồ Duy Hải. Vô hình chung việc chỉ định này gây ra nhiều bất lợi cho bị cáo và như đã nói ở trên, vị luật sư chỉ định đã tiếp tay giúp sức và trực tiếp tham gia vào các vi phạm tố tụng trong lập hồ sơ vụ án.

Luật sư Quyết còn vi phạm quy định tài chính trong nhận thù lao. Với những vi phạm đã nêu, các cơ quan tố tụng song song với việc thẩm tra trình tự tố tụng và nội dung vụ án, cần làm rõ nguyên nhân và xử lý sai phạm pháp luật với luật sư này. Đoàn Luật sư tỉnh Long An, Liên Đoàn Luật sư Việt Nam cần thẩm tra những vi phạm của luật sư Võ Thành Quyết, có hình thức kỷ luật thích đáng để bảo vệ uy tín luật sư và tránh những thiệt hại đáng tiếc cho công dân.