chuyên mục phân tích thời sự chính trị Mỹ
1. Từ Obamacare đến hố sâu chia rẽ quốc hội Mỹ
Năm 2010, Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá phải chăng (Affordable Care Act – ACA) được thông qua với 219 phiếu thuận – 212 phiếu chống tại Hạ viện, toàn bộ phiếu thuận đều đến từ Đảng Dân chủ. Ở Thượng viện, tỷ lệ cũng gần như tuyệt đối: 60–39, không có một lá phiếu nào từ Đảng Cộng hòa.
Từ đó, Obamacare trở thành biểu tượng của sự chia rẽ chính trị sâu sắc nhất trong thế kỷ XXI, khi một bên xem đây là bước tiến lịch sử mở rộng bảo hiểm cho hàng chục triệu người dân, còn bên kia coi đó là “sự can thiệp của chính phủ vào thị trường tự do”.
2. 70 lần nỗ lực bãi bỏ và một cú “ngón tay cái” chấm dứt ảo vọng
Theo báo cáo của Congressional Research Service, kể từ năm 2010 đến nay, Đảng Cộng hòa đã tìm cách bãi bỏ hoặc thay thế ACA ít nhất 70 lần — nhưng chưa bao giờ thành công.
Năm 2017, khi Donald Trump bước vào Nhà Trắng với khẩu hiệu “Repeal and Replace,” cả nước Mỹ chờ đợi “phương án thay thế toàn diện” mà ông hứa “đã sẵn sàng ngay từ ngày đầu tiên.”
Nhưng kế hoạch ấy chết yểu trên sàn Thượng viện vào rạng sáng 28/7/2017, khi Thượng nghị sĩ John McCain – người anh hùng chiến tranh và cũng là biểu tượng bảo thủ kỳ cựu – bước vào nghị trường, giơ ngón tay cái xuống và nói “No.”
Ông tuyên bố:
“Chúng ta không thể phá bỏ một đạo luật ảnh hưởng đến hàng chục triệu người dân chỉ để ghi điểm chính trị.”
Khoảnh khắc ấy không chỉ làm sụp đổ giấc mộng của Trump mà còn phơi bày sự chia rẽ trong chính Đảng Cộng hòa— giữa lý trí chính trị và chủ nghĩa sùng bái cá nhân.
3. Từ Obamacare đến lời hứa “tháng 12” năm 2025
Mười bốn năm sau, lịch sử dường như đang lặp lại — chỉ khác là trò chơi chính trị tinh vi hơn.
Trong thỏa thuận ngân sách mới nhất tại Thượng viện, Đảng Cộng hòa cam kết rằng họ sẽ đưa dự luật gia hạn trợ cấp y tế ACA ra bỏ phiếu vào tháng 12, đổi lại việc thông qua ngân sách tạm thời để tránh chính phủ đóng cửa.
Nghe qua có vẻ “lưỡng đảng”, nhưng ai cũng thấy rõ:
Đảng Cộng hòa chỉ đang câu giờ.
Nếu lịch sử là tấm gương, thì những lời hứa “sẽ bỏ phiếu sau” của họ chưa từng được giữ.
Từ Obamacare, đến trần nợ công, đến ngân sách SNAP, đến chi tiêu y tế cựu chiến binh — mô thức hành động của Cộng hòa luôn giống nhau:
- Đưa ra cam kết để chặn khủng hoảng trước mắt.
- Lật kèo sau khi dư luận nguôi ngoai hoặc khi Trump cần một “chiến thắng chính trị”.
4. Hệ quả nếu “lật kèo” lần nữa: Cơn thịnh nộ cử tri trung lưu
Nếu Đảng Cộng hòa không giữ cam kết tháng 12, hậu quả sẽ lan rộng:
- 12 triệu người Mỹ có nguy cơ mất bảo hiểm hoặc phải trả phí cao gấp đôi.
- Các tiểu bang nghèo như Georgia, West Virginia, Louisiana sẽ chịu tác động mạnh nhất, nơi cử tri Cộng hòa chiếm đa số.
- Giá thuốc và chi phí khám chữa bệnh sẽ tăng ngay trong năm bầu cử 2026 — một thảm họa chính trị cho bất kỳ đảng nào bị quy trách nhiệm.
Theo khảo sát của Kaiser Family Foundation (KFF), hơn 58% người Mỹ, kể cả 38% cử tri Cộng hòa, phản đối việc cắt trợ cấp ACA.
Điều đó có nghĩa là nếu họ “lật kèo” một lần nữa, Đảng Cộng hòa sẽ tự làm suy yếu chính mình trước cử tri độc lập và tầng lớp trung lưu — nhóm quyết định kết quả bầu cử ở các bang dao động (swing states).
5. Liệu người Mỹ còn nhớ hay đã quên?
Người Mỹ có trí nhớ ngắn, nhưng họ không quên những gì đụng đến ví tiền và sức khỏe.
Trong năm 2018, chính là làn sóng phản ứng chống lại nỗ lực phá bỏ Obamacare đã giúp Đảng Dân chủ giành lại Hạ viện.
Và nếu lịch sử tiếp tục lặp lại, sức ép y tế và giá sinh hoạt sẽ lại là chủ đề trung tâm khiến cử tri quay lưng với những kẻ đặt quyền lực lên trên phúc lợi dân sinh.
6. Kết luận: Sự thiếu tin cậy – mối đe dọa thật sự cho nền dân chủ Mỹ
Đảng Cộng hòa có thể hứa, có thể ký, có thể bắt tay trong ánh đèn Thượng viện —
nhưng lời hứa của họ không còn giá trị nếu không được kiểm chứng bằng hành động.
Với một nền chính trị mà niềm tin đã bị xói mòn bởi “các thỏa thuận giả”,
mỗi lần họ lật kèo, người dân Mỹ không chỉ mất bảo hiểm —
mà còn mất thêm một chút niềm tin vào nền dân chủ của chính họ.
Nguồn tham khảo
- U.S. House of Representatives Roll Call 165 (March 21, 2010) – clerk.house.gov
- U.S. Senate Roll Call Vote #396 (December 24, 2009) – senate.gov
- Congressional Research Service (CRS), Legislative Actions to Repeal or Replace the ACA, 2010–2023
- Kaiser Family Foundation (KFF), ACA at 14: Coverage, Cost, and Public Opinion, 2024
- CNN Archive, John McCain’s Historic Thumbs-Down Vote on Obamacare Repeal, July 28, 2017
- CBS News Interview, Mikie Sherrill on GOP Healthcare Promise, Nov 2025