NYT- Cù Tuấn biên dịch.
Tóm tắt: Một cuộc diễu hành lớn ở thủ đô nước Nga để kỷ niệm chiến thắng của Liên Xô trước Đức Quốc xã trong Thế chiến II, có sự tham dự của các nhà lãnh đạo của hơn 20 quốc gia, diễn ra trong bối cảnh những nỗ lực chấm dứt chiến tranh ở Ukraine đang chững lại.
—
Tổng thống Vladimir V. Putin chủ trì một cuộc diễu hành Ngày Chiến thắng tại Quảng trường Đỏ vào thứ Sáu, một lễ kỷ niệm lớn về chiến thắng của Liên Xô trước Đức Quốc xã cách đây 80 năm, được sử dụng để làm nổi bật vinh quang trong quá khứ của Nga và biện minh cho cuộc chiến với Ukraine.
Ngồi cùng ông Putin trên khán đài xây dựng trước lăng mộ của Vladimir Lenin sẽ là các nhà lãnh đạo của Trung Quốc, Brazil và hơn 20 quốc gia khác, một nỗ lực của Điện Kremlin nhằm thể hiện cách các quốc gia ở “miền Nam bán cầu” muốn tạo ra sức mạnh đối trọng với phương Tây.
Họ sẽ chứng kiến một đoàn diễu hành gồm hàng nghìn binh lính và hàng chục xe bọc thép, xe tăng và bệ phóng tên lửa hạt nhân. Một trung đoàn lính Trung Quốc sẽ diễu hành ở Quảng trường Đỏ trước những bức tường đỏ thẫm của Điện Kremlin, và dự kiến các máy bay chiến đấu sẽ bay qua bầu trời Matxcơva.
1. Tại sao cuộc diễu hành năm nay lại có ý nghĩa quan trọng?
Năm nay, cuộc diễu hành dự kiến sẽ là cuộc diễu hành lớn nhất kể từ khi Nga xâm lược Ukraine toàn diện vào năm 2022. Nga sẽ chào đón số lượng quan chức nước ngoài đông nhất kể từ năm 2015 và sự tham gia hoặc vắng mặt của họ sẽ được xem xét tại Matxcơva như là dấu hiệu của sự bất chấp hoặc trung thành với phương Tây.
Vào cuối tháng 4, ông Putin đã tuyên bố lệnh ngừng bắn đơn phương kéo dài ba ngày tại Ukraine, bắt đầu từ ngày 8 tháng 5 để đánh dấu lễ kỷ niệm. Tổng thống Volodymyr Zelensky của Ukraine đã bác bỏ đề xuất này, gọi đó là “vở kịch” và đề xuất một lệnh ngừng bắn kéo dài 30 ngày có thể cho phép những gì ông gọi là các cuộc đàm phán có ý nghĩa để chấm dứt chiến tranh. Ông Zelensky cũng cho biết Ukraine sẽ không đưa ra bất kỳ đảm bảo an ninh nào cho khách tham dự cuộc diễu hành ở Matxcơva.
Trong những ngày trước Ngày Chiến thắng ở Nga, Ukraine đã tăng cường các nỗ lực tấn công Matxcơva và các khu vực xung quanh, dẫn đến suy đoán rằng bản thân cuộc diễu hành có thể bị nhắm mục tiêu. Trong những ngày gần đây, Nga cũng đã nhắm mục tiêu vào các thành phố của Ukraine, bao gồm cả Kyiv.
“Hoàn toàn công bằng khi bầu trời Nga — bầu trời của kẻ xâm lược — cũng không bình yên vào hôm nay”, ông Zelensky phát biểu trong bài phát biểu hôm 7/5.
2. Ý nghĩa của nó đối với nước Nga là gì?
Cuộc diễu hành sẽ kỷ niệm ngày lễ thường niên vốn theo truyền thống vượt qua nhiều sự chia rẽ của Nga như một biểu hiện của lòng tự hào dân tộc. Liên Xô đã mất hơn 26 triệu sinh mạng trong chiến tranh, chạm đến hầu hết mọi gia đình.
Tuy nhiên, sau khi Nga xâm lược Ukraine vào năm 2022, cuộc diễu hành và các lễ kỷ niệm lớn xung quanh nó đã trở thành trọng tâm chia rẽ ở Nga và xa hơn nữa.
Điện Kremlin đã cố gắng biện minh cho cuộc xâm lược bằng cách khẳng định sai sự thật rằng chính quyền ở Kyiv đã bị một nhóm Đức Quốc xã chiếm đoạt. Ông Zelensky là người gốc Do Thái, ông nội của ông đã chiến đấu trong chiến tranh và các thành viên trong gia đình ông đã chết trong cuộc diệt chủng Holocaust.
3. Quan điểm lịch sử
Các nước phương Tây đã tổ chức lễ kỷ niệm Ngày Chiến thắng của riêng họ ở Châu Âu, nhưng vào ngày thứ Năm 8/5. Sự khác biệt bắt nguồn từ sự chênh lệch múi giờ giữa Matxcơva và Berlin. Vào thời điểm Đức Quốc xã ký vào văn bản đầu hàng vô điều kiện thì đã quá nửa đêm ở Matxcơva.
Sự khác biệt đã trở thành một sự khác biệt mang tính biểu tượng, chia rẽ các đồng minh cũ và lễ kỷ niệm của họ thành hai phe riêng biệt. Ví dụ, kể từ năm 2023, Ukraine cũng đã ăn mừng vào ngày 8 tháng 5, tượng trưng cho sự rạn nứt với Nga và quá khứ Xô Viết của nước này.
4. Ý nghĩa của Ngày Chiến thắng đối với Putin
Ông Putin có một lịch sử cá nhân sâu sắc liên quan đến chiến thắng của Liên Xô trước Đức Quốc xã. Anh trai ông, Viktor, đã chết vì bệnh bạch hầu trong một trại trẻ mồ côi trong cuộc bao vây Leningrad của Đức trong Thế chiến II và được chôn cất trong một ngôi mộ tập thể tại đó. Cha của ông Putin bị thương nặng và mẹ ông gần như chết vì đói.
Ông Putin đã nói rằng cha mẹ ông không hề căm ghét người Đức, nhưng đối với thế hệ của ông thì khác.
“Chúng tôi được nuôi dưỡng bằng sách vở, phim ảnh của Liên Xô”, ông Putin viết. “Và chúng tôi căm ghét nước Đức”.
5. Diễu hành Ngày Chiến thắng ở Nga
Diễu hành Ngày Chiến thắng đầu tiên được tổ chức vào năm 1945, ngay sau khi Đức đầu hàng. Ngày 9 tháng 5 được tuyên bố là ngày lễ cấp quốc gia. Stalin, lãnh tụ cai trị Liên Xô vào thời điểm đó, sau đó đã chấm dứt các cuộc diễu hành cho đến khi chúng được tổ chức lại theo định kỳ vào năm 1965. (Stalin muốn hạ thấp tầm quan trọng của chiến thắng trong Thế chiến II, khi thấy các đối thủ chính trị tiềm tàng trong các tướng lĩnh Liên Xô đã giúp nước này đánh bại Đức.)
Thank.