VietnamWeek
Trong lịch sử chính trị Mỹ, không thiếu những thời điểm mà báo chí phải đứng trước quyền lực và đặt ra những câu hỏi mà chính quyền muốn né tránh. Cuộc trao đổi gần đây giữa Tổng thống Donald Trump và Mary Bruce — Trưởng Ban Phóng viên Nhà Trắng của ABC News — là một trong những khoảnh khắc như thế. Nó cho thấy không chỉ sự căng thẳng giữa báo chí và quyền lực, mà còn phơi bày một sự thật lớn hơn: khi xung đột lợi ích bị che giấu, câu hỏi đúng lúc đúng chỗ có thể trở thành hành động can đảm.
Mary Bruce hỏi thẳng câu mà nhiều người khác đã do dự:
“Gia đình ông có nên làm ăn với Ả Rập Xê Út khi ông còn là tổng thống không? Tình báo Hoa Kỳ từng kết luận ông ấy đã dàn dựng vụ sát hại một nhà báo…”
Đó không chỉ là câu hỏi về đạo đức. Đó là câu hỏi về uy tín của chức vụ Tổng thống, về nền pháp trị, và về ranh giới nguy hiểm khi quyền lực chính trị đan xen quyền lực kinh doanh của gia đình trị.
Phản ứng của Trump — “ABC Fake News” — không nhằm trả lời câu hỏi. Nó nhằm triệt tiêu câu hỏi. Bằng cách tấn công nguồn tin, ông cố làm mất uy tín người hỏi và đánh lạc hướng công chúng. Khi ông nói “chuyện gì cũng có thể xảy ra mà ông ấy chẳng biết gì cả” để bảo vệ Thái tử Mohammed bin Salman (MBS), Trump không chỉ phớt lờ kết luận của CIA, mà còn cố che mờ nguy cơ sâu hơn: quan hệ tài chính giữa gia đình ông và Saudi Arabia.
Vấn đề không nằm ở câu hỏi — nó nằm ở câu trả lời
Khi một Tổng thống không thể trực tiếp phủ nhận rằng gia đình mình đang làm ăn với một quốc gia bị cáo buộc ám sát nhà báo, mà thay vào đó chọn bảo vệ đối tác, công chúng có quyền nghi ngờ.
Nghi ngờ xem liệu chính sách đối ngoại Mỹ có còn độc lập không.
Nghi ngờ xem liệu lệnh ân xá, thỏa thuận quân sự hay ưu đãi ngoại giao có được ban hành vì lợi ích quốc gia — hay vì túi tiền gia đình.
Không thể quên rằng:
- Jared Kushner nhận 2 tỷ USD từ Saudi PIF sau khi Trump rời Nhà Trắng.
- Trump liên tục bảo vệ MBS bất chấp kết luận của CIA.
- Các thương vụ kinh doanh của gia đình Trump tại Saudi Arabia diễn ra dồn dập sau đó.
Tất cả đều là tín hiệu của xung đột lợi ích nghiêm trọng — và Mary Bruce là người duy nhất trong căn phòng đã nói to điều đó.
Vai trò không thể thay thế của báo chí
Một nền dân chủ mạnh không chỉ được bảo vệ bởi lá phiếu, mà còn bởi những người đặt câu hỏi thay cho chúng ta. Mary Bruce hiểu rõ rằng công việc của một ký giả Nhà Trắng không phải là làm hài lòng tổng thống, mà là buộc quyền lực phải trả lời.
Chúng ta cần nhiều Mary Bruce hơn — những người không run sợ trước sự thù địch, không lùi bước trước lời công kích cá nhân, và không để cho sự thật bị chôn vùi trong tiếng ồn chính trị.
Kết luận
Trump có thể chọn né tránh, tấn công báo chí, hoặc bảo vệ các đối tác gây tranh cãi của mình. Nhưng ông không thể thay đổi một điều: câu hỏi của Mary Bruce là hợp pháp, chính đáng và cần thiết.
Bởi vì nếu báo chí không chất vấn quyền lực, quyền lực sẽ không tự chất vấn chính mình.
Và khi một Tổng thống bảo vệ nhà nước đã sát hại một nhà báo, câu hỏi của Mary Bruce không chỉ là một câu hỏi — nó là lời nhắc nhở rằng nền dân chủ Mỹ chỉ mạnh khi sự thật còn người dám hỏi.