Khả năng diễn kịch hòa bình của Putin khiến Trump phải chống mắt theo dõi — và Kyiv phải dài cổ chờ đợi

4
97
– Cù Tuấn biên dịch phân tích của Financial Times.
Tóm tắt: Tổng thống Nga đã khiến các tiến trình hòa bình bị chậm trễ và không chịu tham dự các cuộc đàm phán. Nhưng trò cò quay câu giờ của ông đã không bị Mỹ bắt vở.
—-
Song song với cuộc chiến tàn khốc trên mặt trận dài 1.000km, Nga và Ukraine đang tham gia vào cuộc chiến ngoại giao to lớn nhằm thuyết phục Donald Trump rằng bên kia mới là trở ngại thực sự cho hòa bình.
Vì vậy, Vladimir Putin đã chấp nhận rủi ro lớn trong tuần qua khi đã trì hoãn các nhà đàm phán Mỹ về đề xuất hòa bình, theo các quan chức nắm rõ các cuộc thảo luận, sau đó từ chối tham gia các cuộc đàm phán với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy tại Thổ Nhĩ Kỳ mà chính ông đã công khai khởi xướng.
Cho đến nay, việc nhà lãnh đạo Nga từ chối tham gia thảo luận theo các điều khoản do những người khác đặt ra đã gặp phải rất ít sự phản kháng — và chắc chắn là không đủ để buộc phải nhượng bộ hoặc thay đổi tiến trình cuộc chiến của ông.
Dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy điều đó xuất hiện khi Tổng thống Mỹ Donald Trump dường như đã bào chữa cho việc nhà lãnh đạo Nga không xuất hiện vào ngày 16/5 và đồng thời đặt câu hỏi về toàn bộ mục đích của các cuộc đàm phán Nga-Ukraine khi nói rằng: “Sẽ không có gì xảy ra cho đến khi Putin và tôi gặp nhau.”
Đó là một món quà dành cho Putin, người từ lâu đã tìm kiếm một cuộc gặp riêng với một vị Tổng thống Mỹ quyết tâm bình thường hóa quan hệ Mỹ-Nga. Đối với người Ukraine, điều này khơi dậy nỗi sợ hãi tồi tệ nhất của họ — rằng Trump sẽ tìm cách thỏa thuận với Putin mà không có mặt họ, và sẽ bán rẻ Ukraine.
“Putin chỉ làm vừa đủ để thuyết phục Trump rằng ông đang tham gia vào nỗ lực tìm kiếm hòa bình ở Ukraine, đồng thời cũng làm hết sức có thể để đảm bảo rằng các nỗ lực đó không đi đến đâu cả”, một nhà ngoại giao cấp cao của châu Âu tham gia vào các cuộc đàm phán giữa các thủ đô phương Tây cho biết. “Và Trump đang mắc bẫy”.
Sự nghi ngờ đó cũng được một số đồng minh thân cận nhất của Mỹ chia sẻ. Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius cho biết trong tuần này, rằng Putin đã “cố gắng dẫn dắt Tổng thống Mỹ đi vào con đường dễ dãi” bằng cách từ chối đến Istanbul. “Tôi khá chắc rằng tổng thống Mỹ không thể vui mừng về điều đó”, ông nói với các phóng viên ở Berlin.
Sự ương ngạnh của Putin trong việc không chịu tham gia vào các cuộc đàm phán hòa bình thực chất đã trở nên rõ ràng hơn trong những ngày gần đây, ngay cả với những người trong chính quyền Trump vốn có xu hướng tin tưởng ông.
Vào thứ năm tuần trước, các quan chức cấp cao của Nga đã nói với Steve Witkoff, đặc phái viên của Trump, rằng Putin không muốn thảo luận về kế hoạch hòa bình gồm 22 điểm mà Witkoff đã soạn thảo với sự tham gia của Ukraine và châu Âu, theo ba người được thông báo về các cuộc thảo luận nói với FT.
22 điểm đó đã được thảo luận chi tiết vào ngày hôm sau trong một cuộc gọi giữa các quan chức Ukraine và Mỹ, theo những người hiểu rõ vấn đề này. Phía Ukraine là chánh văn phòng của Zelenskyy, Andriy Yermak, và bộ trưởng quốc phòng Ukraine Rustem Umerov; Mỹ có Witkoff, Ngoại trưởng Marco Rubio, người hiện cũng đang giữ chức cố vấn an ninh quốc gia, và Tướng Keith Kellogg, đặc phái viên của Trump tại Kyiv.
Phản ứng của Nga khiến Witkoff, người đã gặp Putin để đàm phán bốn lần kể từ tháng 2, hoãn kế hoạch tạm thời gặp nhà lãnh đạo Nga trong tuần này, những người này cho biết. Một người thân cận với Witkoff cho biết không có chuyến đi nào đã được lên kế hoạch.
Trong những ngày tiếp theo, tốc độ hoạt động ngoại giao tăng lên. Các nhà lãnh đạo châu Âu và Ukraine đã họp để kêu gọi ngừng bắn vô điều kiện trong 30 ngày trong cuộc chiến, cảnh báo Putin về các lệnh trừng phạt mới cứng rắn nếu ông không tuân thủ. Đây là một yêu cầu được Mỹ ủng hộ.
Putin đã bác bỏ yêu cầu này nhưng đã đưa ra phản đề của riêng mình — các cuộc đàm phán trực tiếp Nga-Ukraine, sẽ được tổ chức vào thứ năm tại Istanbul. Trump hoan nghênh ý tưởng này và thúc giục Zelenskyy tham gia. Nhà lãnh đạo Ukraine đã chấp thuận yêu cầu của ông và thách thức Putin đích thân đến Thổ Nhĩ Kỳ để tham dự cuộc gặp trực tiếp thứ hai giữa hai người.
Nhưng nhà lãnh đạo Nga đã từ chối và thay vào đó cử một phái đoàn cấp thấp do cựu bộ trưởng văn hóa Vladimir Medinsky dẫn đầu.
Cuộc họp được tổ chức vào thứ sáu 16/5 đã kết thúc sau chưa đầy hai giờ, mà không có đột phá nào. Hai bên đã đồng ý trao đổi hàng ngàn tù binh chiến tranh, nhưng không đạt được tiến triển nào về lệnh ngừng bắn lâu dài.
Các nhà lãnh đạo châu Âu bày tỏ sự thất vọng của họ. “Vài giờ qua đã cho thấy rằng Nga không quan tâm đến lệnh ngừng bắn và rằng, trừ khi có áp lực gia tăng từ châu Âu và Mỹ để đạt được kết quả này, thì nó sẽ không xảy ra một cách tự phát”, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết, ám chỉ đến các lệnh trừng phạt mới.
Thủ tướng Anh Sir Keir Starmer phát biểu: “Người dân Ukraine và trên toàn thế giới đã phải trả giá cho hành động xâm lược của Putin ở Ukraine và trên khắp châu Âu, giờ đây ông ta sẽ phải trả giá vì lẩn tránh hòa bình”.
Starmer, Macron, Thủ tướng Đức Friedrich Merz và Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk đã đưa ra tuyên bố chung nói rằng lập trường của Putin là “không thể chấp nhận được”.
Bốn nhà lãnh đạo trên, cùng với Zelenskyy, cũng đã có cuộc điện đàm chung với Trump. Starmer cho biết hiện đã có “mức độ phối hợp cao” giữa bốn quốc gia cốt lõi — Anh, Pháp, Đức và Ba Lan — “và chính quyền Mỹ của Tổng thống Trump” về Ukraine.
“Nó chỉ mang tính nhỏ giọt, túc tắc thôi,” một bộ trưởng ngoại giao châu Âu nói, ám chỉ đến thông điệp mà châu Âu gửi tới chính quyền Trump với hy vọng rằng cuối cùng tổng thống sẽ thay đổi lập trường về Nga.
Nhưng cho đến nay, không ai trong chính quyền Trump có thái độ tương tự như châu Âu, những người vẫn tiếp tục bày tỏ sự thất vọng với cả hai bên trong cuộc xung đột, mà không chỉ đích danh Nga, và ám chỉ rằng nước này có thể rút lui khỏi tiến trình hòa bình.
Rubio cho biết hôm thứ năm rằng Trump “sẵn sàng bám trụ với điều này miễn là cần thiết để đạt được hòa bình”. “Tuy nhiên, điều chúng ta không thể làm là tiếp tục bay khắp thế giới và tham gia vào các cuộc họp không mang lại hiệu quả”, ông nói.
Một quan chức cấp cao của Ukraine mô tả tình hình này giống như Putin và Zelenskyy đang bị mắc kẹt trong một trò chơi “black jack” địa chính trị — với Trump là người chia bài.
Putin nắm giữ một quân bài “mạnh nhưng có rủi ro”, vị quan chức này cho biết. Ukraine thì đang cược rằng nếu Putin rút thêm một quân bài nữa, tổng thống Nga có thể bị “hoắc”.

4 COMMENTS

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here