VietnamWeek
Hũ mật 300 tỷ: Trái tim thực sự của “Kế hoạch 28”
Nếu bóc tách toàn bộ lớp ngôn từ ngoại giao quanh “Kế hoạch hòa bình 28 điểm”, ta sẽ thấy không phải Donbas, không phải NATO, cũng không phải an ninh châu Âu là trung tâm của kế hoạch này. Trái tim thực sự của nó nằm ở khối tài sản Nga bị phong tỏa trị giá xấp xỉ 300 tỷ USD.
Đối với Putin, đây là:
-
nguồn tài chính sống còn trong cuộc chiến kéo dài,
-
và là con bài duy nhất đủ lớn để mua ảnh hưởng chính trị ở Washington.
Đối với Trump, đây là:
-
một “deal” đúng kiểu tư duy bất động sản – tài phiệt,
-
nơi tiền bị đóng băng có thể được “mở khóa” thông qua một thỏa thuận chính trị,
-
và được phân bổ lại theo cách mang lại lợi ích cho Mỹ, nhưng cụ thể là cho nhóm thân cận của ông ta.
Kế hoạch 28, vì vậy, không phải là sáng kiến hòa bình, mà là một cấu trúc giao dịch quyền lực – tài chính.
Tính toán của Putin: Dùng tiền mua ảnh hưởng, dùng Trump ép Ukraine
Tính toán của Putin dựa trên ba giả định then chốt:
-
Trump có thể kiểm soát chính trường Mỹ như nhiệm kỳ đầu, bất chấp thể chế.
-
Trump sẵn sàng đặt lợi ích giao dịch lên trên chuẩn mực đồng minh.
-
Ukraine sẽ không chịu nổi sức ép nếu Mỹ rút viện trợ hoặc “đứng ngoài”.
Từ đó, Putin đưa ra “hũ mật 300 tỷ” như một đòn dụ chiến lược:
-
hứa hẹn tái thiết Ukraine bằng chính tiền Nga,
-
mở cửa cho các tập đoàn Mỹ tham gia,
-
và tạo không gian cho việc “chia phần” thông qua các quỹ tái đầu tư.
Đây là lý do đàm phán tư nhân trở thành trục chính:
-
Witkoff, Kushner, Dmitriev,
-
họp ngoài trụ sở chính phủ,
-
né Quốc hội, né NATO, né Bộ Ngoại giao.
Putin không cần một thỏa thuận được phê chuẩn; ông ta chỉ cần một người môi giới đủ quyền lực và đủ tham lợi.
Sai lầm thứ nhất: Đánh giá sai Ukraine
Sai lầm lớn đầu tiên của Putin – và cũng là của Trump – là đánh giá thấp năng lực chính trị của Ukraine.
Việc Tổng thống Zelensky cắt Chánh Văn phòng, tái cấu trúc bộ máy quyền lực không đơn thuần là cải tổ nhân sự. Đó là:
-
hành động “reset” toàn bộ quy trình ra quyết định,
-
và là thông điệp công khai rằng Ukraine sẽ không chấp nhận đàm phán ngoài luồng.
Ukraine hiểu rất rõ:
-
một khi chấp nhận kênh tư nhân,
-
số phận quốc gia sẽ bị biến thành tài sản thương lượng.
Zelensky đã cắt đứt kênh rủi ro đó ngay từ gốc, khiến Kế hoạch 28 mất một chân trụ quan trọng.
Sai lầm thứ hai: Đánh giá sai châu Âu
Trump tin rằng có thể gây sức ép với châu Âu như từng làm với NATO: đe dọa rút lui, đổ lỗi, tạo khủng hoảng.
Nhưng bối cảnh 2025 không còn là 2018.
Châu Âu đã:
-
trả giá đắt cho sự phụ thuộc năng lượng,
-
hiểu rằng hòa bình giả tạo chỉ dẫn tới chiến tranh lớn hơn,
-
và quan trọng nhất: không còn tin Trump là đối tác ổn định.
Phản ứng của EU cực kỳ chính xác và nhanh:
-
bác bỏ vụ kiện của Ngân hàng Trung ương Nga chống Euroclear,
-
chuẩn bị cơ chế đóng băng vô thời hạn và chuyển hóa tài sản Nga thành bồi thường chiến tranh,
-
khóa chặt “hũ mật” 300 tỷ USD khỏi mọi đàm phán chính trị.
Đây là đòn đánh chí mạng vào Kế hoạch 28.
Khi hũ mật bị đóng nắp: Đàm phán tư nhân mất động lực
Kế hoạch 28 tồn tại được chỉ khi có tiền để chia.
Một khi EU:
-
không cho phép sử dụng tài sản Nga làm “đòn bẩy hòa bình”,
-
không chấp nhận Mỹ đơn phương phân bổ,
-
và tiến tới sử dụng tiền đó cho Ukraine mà không qua Trump,
→ toàn bộ động lực của đàm phán tư nhân sụp đổ.
Không còn:
-
lợi ích để dụ Trump,
-
không còn công cụ để ép Ukraine,
-
không còn lý do để Nga nhượng bộ “hình thức”.
Thứ còn lại chỉ là:
-
các lời đe dọa rút khỏi đàm phán,
-
và những tuyên bố cứng rắn mang tính tuyên truyền.
Sai lầm thứ ba: Đánh giá sai thể chế Mỹ
Putin đặt cược rằng Trump có thể:
-
vô hiệu hóa Quốc hội,
-
kiểm soát đảng Cộng hòa,
-
và né tránh pháp lý.
Nhưng thực tế:
-
Quốc hội Mỹ đã quay lại vai trò kiểm soát hành pháp,
-
các điều tra về Logan Act, đàm phán ngoài luồng, tài chính đang mở ra,
-
Đảng Dân chủ không chịu áp lực nhượng bộ,
-
Mike Johnson mất khả năng làm “lá chắn”.
Trump hiện phải đối phó cùng lúc với:
-
nguy cơ chính phủ đóng cửa,
-
phán quyết pháp lý về thuế,
-
các hồ sơ điều tra tài chính và quyền lực.
Trong bối cảnh đó, Trump không còn dư địa chính trị để cứu Kế hoạch 28.
Kết luận: Hũ mật bị khóa – canh bạc thất bại
Kế hoạch 28 sụp đổ không phải vì Ukraine hiếu chiến, mà vì:
-
Putin đặt cược sai vào Trump,
-
Trump đánh giá sai châu Âu,
-
và cả hai cùng đánh giá sai sức bền của thể chế dân chủ.
“Hũ mật 300 tỷ” từng là công cụ dụ dỗ, nay trở thành bằng chứng của thất bại chiến lược.
Khi tiền không còn để chia,
khi đàm phán tư nhân không còn động lực,
và khi thể chế quay lại kiểm soát quyền lực
mọi canh bạc quyền lực đều lộ nguyên hình.
Kế hoạch 28 vì thế không phải là bước ngoặt hòa bình, mà là dấu mốc cho thấy thời kỳ “ngoại giao giao dịch” của Trump–Putin đã đi đến giới hạn cuối cùng.
[…] HŨ MẬT 300 TỶ VÀ SAI LẦM CHIẾN LƯỢC CỦA TRUMP… […]