Cuộc đối đầu mới giữa Bộ Tư pháp và Quốc hội
Tác giả: Evan Perez & Holmes Lybrand (CNN)
Phân tích & biên tập: VietnamWeek
Cuộc điều tra và những tiết lộ mới
Theo tiết lộ của Thượng nghị sĩ Chuck Grassley, FBI đã xin lệnh tòa vào năm 2023 để truy cập hồ sơ điện thoại của 9 nghị sĩ Đảng Cộng hòa trong khuôn khổ cuộc điều tra vụ bạo loạn tại Điện Capitol ngày 6/1/2021, do Cố vấn đặc biệt Jack Smith phụ trách.
Danh sách bao gồm nhiều gương mặt thân cận với Trump: Lindsey Graham, Josh Hawley, Ron Johnson, Marsha Blackburn, Tommy Tuberville, cùng một số nghị sĩ khác.
FBI thu thập các “metadata” — tức nhật ký cuộc gọi (số gọi, thời gian, thời lượng) — chứ không ghi âm hoặc đọc nội dung. Quy trình này được tiến hành thông qua bồi thẩm đoàn liên bang, một thủ tục hợp pháp trong điều tra hình sự.
Tác động chính trị và cáo buộc “vũ khí hóa”
Tại cuộc họp báo, Grassley cùng một số thượng nghị sĩ Cộng hòa cáo buộc rằng việc truy cập hồ sơ này là “vũ khí hóa Bộ Tư pháp”.
Giám đốc FBI Kash Patel, trong một bài đăng trên X, tuyên bố rằng “việc lạm dụng quyền lực đó đã chấm dứt.”
Phát ngôn này được xem là nỗ lực xoa dịu phe Cộng hòa trong Quốc hội, giữa lúc FBI đang bị cáo buộc thiên vị chính trị. Tuy nhiên, các chuyên gia pháp lý cho rằng Patel đã can thiệp bất thường khi bình luận công khai về một cuộc điều tra vẫn đang được Jack Smith giám sát.
Nền tảng pháp lý: Điều khoản “Speech or Debate”
Vấn đề cốt lõi nằm ở Điều I, Khoản 6 của Hiến pháp Hoa Kỳ, được gọi là Speech or Debate Clause — nhằm bảo vệ các nghị sĩ khỏi bị truy tố hoặc bị điều tra về các hành động liên quan trực tiếp đến công việc lập pháp.
Tòa án đã nhiều lần phải phân định ranh giới giữa hoạt động chính trị cá nhân và hoạt động lập pháp chính thức, đặc biệt trong các vụ việc như United States v. Rayburn House Office Building (2007), nơi tòa phán rằng FBI không thể thu giữ tài liệu lập pháp mà không có quy trình bảo mật đặc biệt.
Nếu các hồ sơ điện thoại này bao gồm liên lạc phục vụ hoạt động lập pháp, việc thu giữ có thể bị xem là vi phạm quyền hiến định của Quốc hội.
Bức tranh rộng hơn
Cuộc xung đột này cho thấy sự rạn nứt ngày càng sâu giữa các nhánh quyền lực của Mỹ:
-
Hành pháp (DOJ/FBI), đang chịu sức ép từ Nhà Trắng Trump và các cáo buộc “chính trị hóa luật pháp”;
-
Lập pháp (Quốc hội), nơi nhiều nghị sĩ Cộng hòa vừa là đối tượng điều tra tiềm năng, vừa là người giám sát ngân sách cho chính các cơ quan điều tra đó.
Theo giới quan sát, việc Jack Smith tiếp cận hồ sơ của các nghị sĩ là động thái táo bạo hiếm thấy, nhưng vẫn nằm trong khuôn khổ hợp pháp nếu được tòa phê chuẩn.
Bình luận của VietnamWeek
Nếu thông tin CNN xác nhận chính xác, đây sẽ là lần đầu tiên trong lịch sử hiện đại mà Bộ Tư pháp thu thập dữ liệu viễn thông của các nhà lập pháp đương nhiệm như một phần của cuộc điều tra hình sự liên bang.
Sự việc này phản ánh hai xu hướng:
-
Cuộc điều tra 6/1 vẫn đang mở rộng, không bị “chôn vùi” dù Trump đã quay lại Nhà Trắng.
-
FBI dưới quyền Kash Patel đang cố cân bằng giữa trung thành chính trị và tính liêm chính pháp lý — một bài toán cực kỳ mong manh trong bối cảnh Trump tìm cách “tái định hình” bộ máy thực thi pháp luật theo hướng trung thành cá nhân.
Nguồn:
-
CNN, “Jack Smith investigation obtained GOP lawmakers’ phone records, Republicans say” (Oct 6, 2025)
-
U.S. Constitution, Article I, Section 6 (Speech or Debate Clause)
-
U.S. v. Rayburn House Office Building, 497 F.3d 654 (D.C. Cir. 2007)