Hà Đông – Làng Dương Nội không chỉ được biết đến như một điểm nóng của dân oan đất đai, mà còn trở thành biểu tượng của tinh thần bất khuất qua câu chuyện một gia đình: hai thế hệ lần lượt bước vào ngục tù, để lại một di sản tự do khó có thể bị dập tắt.
Từ dân oan đến ngọn cờ phản kháng
Gia đình ông Trịnh Bá Khiêm và bà Cấn Thị Thêu khởi đầu chỉ là những nông dân chất phác. Nhưng khi ruộng đồng bị cưỡng chế, họ trở thành những gương mặt tiên phong của phong trào dân oan. Bà Thêu ba lần bị bắt, ba lần chịu án tù nặng, vẫn không hề khuất phục. Ông Khiêm từng vào tù, rồi ra ngoài tiếp tục gánh vác trách nhiệm thăm nuôi, đồng hành cùng vợ con.
Họ không chỉ đấu tranh cho đất đai, mà còn gieo mầm ý chí vào thế hệ sau.
Hai anh em Dương Nội
Năm 2014, khi cả cha lẫn mẹ cùng bị bắt, hai cậu bé Trịnh Bá Phương và Trịnh Bá Tư đã cầm biểu ngữ đòi tự do cho bố mẹ. Chỉ vài năm sau, họ trưởng thành thành những gương mặt mới của phong trào dân báo.
Có một kỷ niệm khó quên: khi vào Trại giam số 6 thăm cha, nghe tin ông bệnh nặng nhưng không được chữa trị, hai anh em ngồi ngay trước cổng trại, giơ biểu ngữ và đăng hình lên Facebook. Bài đăng lan truyền tức thì, được chuyển đến tay dân biểu Mỹ Alan Lowenthal. Chỉ 30 phút sau, trại giam buộc phải thông báo rằng ông Khiêm đã được đưa đi khám bệnh. Ngay sau đó, cán bộ quản lý lúng túng đến mức phải… xin gỡ bài.
Đó là minh chứng sống động cho sức mạnh của truyền thông xã hội – một bài Facebook nhỏ có thể cứu mạng trong tù.
Thế hệ nối dài
Khi trưởng thành, Phương và Tư bước vào con đường đấu tranh đầy hiểm nguy. Cả hai bị bắt vào năm 2020 cùng mẹ và bà Nguyễn Thị Tâm trong vụ Đồng Tâm.
-
Trịnh Bá Phương: bị kết án 10 năm tù vào năm 2021, rồi thêm 11 năm nữa vào 2025, tổng cộng 21 năm tù giam và 5 năm quản chế.
-
Trịnh Bá Tư: cũng nhận bản án nặng nề 8 năm tại một trại giam khác.
-
Cấn Thị Thêu: tiếp tục chịu án 8 năm tù lần thứ ba, hiện bị giam giữ tách biệt.
Ba người – ba nhà tù khác nhau.
Ở ngoài, gánh nặng dồn lên vai ông Khiêm, con dâu Thu Đỗ và con gái Trịnh Thị Thảo. Họ phải thay nhau đi thăm nuôi ở ba nơi xa xôi, sống trong vòng vây an ninh, chịu đựng khủng bố tinh thần, nhưng vẫn kiên định. Bức ảnh Thu và Thảo đội mưa đứng ngoài phiên tòa, ánh mắt kiên nhẫn và bất khuất, trở thành một biểu tượng câm lặng của tình thân và lòng can đảm.
Những đứa trẻ sinh ra trong bóng tối
Hai con nhỏ của Trịnh Bá Phương lớn lên trong thiếu vắng cha. Đứa lớn từng đòi về nhà với bố, đứa nhỏ chưa từng gặp mặt cha kể từ ngày chào đời. Những đôi mắt trẻ thơ ngơ ngác trước cổng tòa, lẽ ra phải được sáng lên trong ánh đèn Giáng Sinh, giờ chỉ phản chiếu bóng dáng của ngục tù và bất công.
Một di sản không thể bị dập tắt
Gia đình Dương Nội là minh chứng sống động cho “hai thế hệ trong ngục tù”. Từ cha mẹ đến con cái, từ dân oan đến dân báo, họ đã biến nỗi đau riêng thành sức mạnh cộng đồng. Chính quyền có thể bỏ tù con người, nhưng không thể bỏ tù được khát vọng tự do của cả một gia đình.
Câu chuyện của họ không chỉ là bi kịch, mà còn là di sản: một di sản tự do được viết bằng máu, nước mắt, và cả những ánh mắt bất khuất trong mưa.
Hoàng Việt