Dưới đây là bài phân tích cập nhật về cuộc gặp giữa Donald Trump và Xi Jinping — với nhận định: dù hình thức có vẻ ồn ào, nhưng thực chất Mỹ đang ở thế yếu hơn trong đàm phán.
Hai nhà lãnh đạo đã gặp tại Busan – Hàn Quốc, bên lề hội nghị APEC 2025. Trump phát biểu rằng cuộc gặp “amazing … 12 out of 10”. (nypost.com)
Tuy nhiên:
- Không có tuyên bố chung chính thức. (aljazeera.com)
- Trung Quốc duy trì thái độ “thận trọng”: chỉ đồng ý hoãn một năm các hạn chế xuất khẩu đất hiếm, không cam kết lâu dài. (Le Monde.fr)
- Trump tuyên bố mức thuế giảm từ ~57% xuống ~47% theo US side. (Le Monde.fr)
- Các vấn đề lớn như công nghệ cao, kiểm soát xuất khẩu vẫn chưa được giải quyết. (The Washington Post)
Nhận định: Trump cần thành quả nhanh, nhưng Xi màu mè hình thức, giữ thật, không nhượng bộ nhiều.
Kinh nghiệm quá khứ: Hứa rồi chậm thực hiện
Trong nhiệm kỳ trước (2018-2020), Trung Quốc nhiều lần hứa mua nông sản Mỹ, mở thị trường, rồi sau đó chỉ thực hiện một phần hoặc trì hoãn. Nông dân Mỹ từng bị ảnh hưởng mạnh vì trông chờ đơn hàng bị hoãn, thay đổi cấu trúc xuất khẩu.
Lần này, khung “hứa mua đậu nành, dừng đất hiếm” cũng có vẻ giấy mực nhiều hơn hành động, vì:
- Xi chỉ đồng ý “hoãn một năm” hạn chế đất hiếm, không cam kết xóa bỏ.
- Trump vẫn giữ thuế gần 47% — vẫn cao hơn nhiều so với mức trước.
- Vấn đề công nghệ “chốt” chưa được nhắc tới.
Vì sao Trump bị mất đòn bẩy đàm phán
- Mỹ đang bị áp lực pháp lý & lập pháp nội bộ: thuế quan bị Thượng viện phản đối, quyền hành pháp bị thách thức.
- Doanh nghiệp, nông dân và thị trường chịu thiệt → Trump không còn “tay trên”.
- Trong khi đó, Trung Quốc có thể chờ đợi, không cần vội vàng vì họ vẫn giữ được lợi thế chuỗi cung ứng & xuất khẩu.
- Hệ thống thể chế Mỹ (Quốc hội, Tối cao Pháp viện) đang đặt dấu hỏi lớn về quyền của Tổng thống trong thuế quan: Trump không dễ “bơm” một thắng lợi lớn từ đàm phán.
Dự báo kết quả & hệ quả
- Kết quả khả thi nhất: một thỏa thuận tạm thời, khung cam kết “mua đậu nành + hoãn đất hiếm” trong 1 năm — giống như lần trước.
- Không có cam kết dài hạn: Trung Quốc giữ quyền đàm phán lại sau khi thấy Trump & Mỹ thể hiện yếu thế.
- Hệ quả cho Mỹ:
- Nông dân vẫn chưa chắc được đơn hàng lớn hoặc dài hạn.
- Doanh nghiệp công nghệ vẫn bị chuỗi cung ứng đất hiếm đe dọa.
- Thị trường có thể “mừng” nhưng nhanh chóng quay lại cảnh bất ổn nếu hành động chậm.
- Hệ quả cho Trung Quốc:
- Giữ được hình ảnh “đồng minh ổn định” trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
- Tăng cường vị thế đàm phán trong dài hạn.
Kết luận
Cuộc gặp Trump-Xi vừa qua là một khoảnh khắc hình ảnh, nhưng không phải là bước đột phá chiến lược.
Trump cần “thành quả nhìn thấy” để xoa dịu nội bộ và thị trường Mỹ.
Xi có vẻ sẵn sàng “cho một ít”, nhưng giữ quyền chọn khi nào và cỡ nào thực hiện.
Trong bối cảnh quyền lực Trump bị thu hẹp – bởi Quốc hội, bởi Tối cao Pháp viện, bởi doanh nghiệp và nông dân Mỹ – Trung Quốc đang ở thế mạnh hơn nhiều hơn người ta nghĩ.