Lam Kiều Lam: Donald Trump liên quan gì với vụ án oan sai ở Central Park Five năm 1989?
Kỳ thị chủng tộc là vấn đề mang tính hệ thống, điều mà nhiều người Việt không biết & phũ nhận do không chịu tìm hiểu lịch sử về nó. Trump có kỳ thị người Mỹ gốc Phi châu không? Mời xem lại một phần quá khứ vị lai này, kéo dài tới tận năm Trump tranh cử TT vào 2016.
————-
“Five Park Five” là chủ đề loạt phim mới của Netflix “Khi họ thấy chúng tôi”. Sau khi bị tống giam oan vì bị kết án hãm hiếp một nữ chạy bộ ở thành phố New York, các tù nhân vụ án Central Park Five đã được công bố vô tội và trắng án vào năm 2002. Mời xem trailer của bộ phim: https://www.youtube.com/
Người xem phim Netflix tự hỏi: Central Park Five (tên gọi dành cho 5 tù nhân) hiện đang ở đâu, đồng thời bộ phim cũng hé lộ sự liên quan của Donald Trump, đương kim Tổng thống Mỹ.
Bộ phim có kèm tư liệu những lời ông Trump nói 30 năm trước, đã gây nên làn sóng phẫn nộ. Nhiều người cảm ơn nhà làm phim và bày tỏ sự xúc động, chia sẻ đến gia đình năm tù nhân bị án oan, bất công vì sự kỳ thị chủng tộc và vu khống, trong đó có sự nhúng tay trực tiếp của ông Trump.
Mặc dù năm “tội phạm” oan sai trong vụ án hiếp dâm chấn động ở Central Park năm 1989 (Central Park Five) đã được ra tù và vụ kiện của họ chống lại thành phố New York đã được bồi thường thiệt hại vào năm 2014, nhưng năm người đàn ông này vẫn luôn mang vết sẹo đau đớn bởi sự đối xử bất công dành cho họ, thể hiện rõ trong các cuộc trả lời phỏng vấn.
Năm người đàn ông da đen và gốc Latinh này là Kevin Richardson, Antron McCray, Raymond Santana, Korey Wise và Yusef Salaam, đã phải ngồi tù nhiều năm vì một tội ác mà họ không thực hiện.
Như bộ phim “Khi họ thấy chúng tôi” cho thấy, thủ phạm thực sự (là Matias Reyes, kẻ giết người và kẻ hiếp dâm hàng loạt) đã thú tội vào năm 2002, năm nạn nhân Kevin, Antron, Raymond, Korey và Yusef đã được xóa sạch tội danh ngay sau đó.
Antron McCray năm nay 45 tuổi. Vào thời điểm bị bắt giữ liên quan đến vụ án, Antron mới 15 tuổi. Anh đã bị cha mình ép buộc phải nhận tội, vì người cha tin rằng Antron có thể tự do nếu con mình nói với cảnh sát rằng anh ta có liên quan đến vụ hiếp dâm người chạy bộ. Thật không may, điều này đã dẫn đến niềm tin sai lầm của Antron, và anh ta đã phải thụ án 6 năm trong một cơ sở cải huấn thanh thiếu niên, trước khi được trả tự do.
Antron hiện có một cuộc sống tương đối yên tĩnh ở Georgia, nơi anh sống cùng vợ và sáu đứa con. Nhưng cho đến nay, anh vẫn chưa tha thứ cho cha mình vì đã thúc giục anh nói dối với cảnh sát. Antron nói với CBS News: “Ông ấy đã từ bỏ tôi. Tôi đã nói sự thật mà ông ấy bảo tôi nói dối …”
Kevin chỉ mới 14 tuổi khi trở thành nghi phạm và bị kết án từ 5 đến 10 năm tù trong một cơ sở cải huấn thanh thiếu niên và cuối cùng đã thụ án sáu năm trước khi được thả ra.
Yusef mới 15 tuổi khi bị buộc tội oan. Không giống như 4 người kia bị ép cung, anh chưa bao giờ thú nhận bằng văn bản hoặc băng video – nhưng anh cũng bị kết án oan sai. Giống như Kevin, Antron và Raymond, Yusef bị kết án từ 5 đến 10 năm trong một cơ sở cải huấn thanh thiếu niên và cuối cùng đã ở tù hơn 6 năm. Hiện nay, Yusef sống ở Georgia cùng vợ và 10 đứa con. Ông là một nhà thơ, nhà diễn thuyết, và người ủng hộ cải cách tư pháp hình sự. Yusef cũng đã nhận được nhiều giải thưởng khác bao gồm Giải thưởng Thành tựu trọn đời của cựu Tổng thống Barack Obama năm 2016.
Korey đã kết thúc 12 năm trong các nhà tù dành cho người lớn trước khi thủ phạm thực sự của tội ác là Matias Reyes gặp anh và quyết định ra đầu thú. Khi vụ kiện của Kevin, Antron và Raymond chống lại thành phố New York cuối cùng đã được giải quyết, Korey đã nhận được 12,2 triệu đô la. Nhưng anh biết rằng tiền sẽ không bao giờ trả lại cho anh thời gian anh đã mất trong khi bị tống giam sai.
Korey nói trong bộ phim tài liệu năm 2012 của Sarah và Ken Burns, The Central Park Five: “Bạn có thể tha thứ, nhưng bạn sẽ không quên. Bạn sẽ không quên những gì bạn đã mất … Tiền bạc không thể nào mang lại quãng đời bị cướp mất hoặc thời gian bị tướt đoạt”.
Kể từ khi được miễn tội và ra tù, Korey tiếp tục sống ở thành phố New York, nơi ông làm diễn giả và là người ủng hộ cải cách tư pháp hình sự. Năm 2015, ông đã quyên góp 190.000 đô la cho Dự án Vô tội của Đại học Colorado, sau đó đổi tên thành Dự án Vô tội Korey Wise theo Luật Colorado để vinh danh ông.
Raymond chỉ 14 tuổi khi bị kết án và thụ 6 năm tù trước khi được thả. Chính từ một tweet của Raymond đã truyền cảm hứng cho đạo diễn Ava Duvernay bắt đầu thực hiện bộ phim “Khi họ thấy chúng tôi”.
Anh nói với báo New York Times về việc hợp tác với Ava: “Tôi đã sẵn sàng và tôi sẵn sàng sống lại, trải qua nỗi đau đó một lần nữa, để khóc. Đó là một sự hy sinh. Bạn muốn thay đổi văn hóa, bạn phải dự phần. Đây là cách chúng tôi dự phần“.
The Central Park Five, chủ đề bộ phim Netflix của Ava DuVernay “Khi họ thấy chúng tôi”, đã nhận được một khoản bồi thường thêm trị giá 3,9 triệu đô la mới được thông báo từ Tòa án bang New York năm 2016, ngoài số tiền 41 triệu đô la nhận được vào năm 2014, theo báo New York Daily News.
Sự liên quan của Donald Trump với vụ án năm 1989 này
Bộ phim và vụ việc đã nhận được sự quan tâm nhiều hơn vì mối liên quan của nó với Tổng thống Trump. Trong những ngày sau vụ án năm 1989, Trump đã bỏ tiền ra đăng một quảng cáo toàn trang trên báo New York “Daily News” với tiêu đề: “Hãy mang trở lại Án tử hình. Hãy mang lại cảnh sát”. Cảnh báo trong trang quảng cáo, Trump đã viết “những kẻ buôn lậu và giết người” nên “bị buộc phải chịu đựng nhục hình và khi giết người , họ nên bị xử tử vì tội ác của họ”.
Khi năm người đàn ông được miễn tội và nhận được khoản bồi thường trị giá 41 triệu đô la từ thành phố New York vào năm 2014, Trump lại viết một bài đăng trên báo Daily News, gọi cuộc dàn xếp bồi thường là “một sự ô nhục” và đổ lỗi cho thành phố New York về “thảm họa xử lý sai lầm” này: “Những thanh niên này không chính xác có quá khứ vô tội như thiên thần”.
Các cựu tù nhân nói gì?
Chỉ khi xem bộ phim tài liệu năm 2012 của Sarah và Ken Burns, Korey Wise mới biết được những hành động của những người như Donald Trump đã thuyết phục công chúng rằng ông và những chàng trai trẻ khác có tội. Ông Wise nói về ông trùm bất động sản ở New York, rằng ông biết được [về những gì Trump đã làm] sau khi xem bộ phim tài liệu của gia đình Burns. Ông Wise nói: “Ông ấy đã áp đặt tội lỗi lên đầu tôi. Đương kim tổng thống Mỹ đã trục lợi trị giá 85.000 đô la từ trang quảng cáo toàn trang trên các tờ báo ở New York”.
Đối với Raymond Santana, là người hiện đang sống ở Atlanta, sau xem phim “Khi họ thấy chúng tôi”, thì đưa ra cái nhìn sâu sắc về những gì các chàng trai trẻ đã trải qua, giúp họ gần gũi nhau hơn. “Tình anh em đã thực sự gắn kết. Chúng tôi nói chuyện thường xuyên hơn trước đây“. Anh đã cho ra mắt dòng sản phẩm quần áo, công viên Madison, và phát hành áo phông cùng hình các thành viên khác của Central Park Five trên đó. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là anh và anh em của anh đã bình an thoát khỏi ám ảnh của sự ngược đãi mà họ đã trải qua.
“Chúng tôi tiếp tục chiến đấu. Khi chúng tôi vào tù, chúng tôi là những cậu bé 14, 15, 16 tuổi và bây giờ chúng tôi là những người đàn ông trưởng thành. Tâm lý khác nhau. Các người đã đẩy chúng tôi vào nhà tù và bây giờ chúng tôi là những chiến binh. Chúng tôi chiến đấu cùng nhau. Chúng tôi không sợ phải chiến đấu“, Santana giải thích: “Và bây giờ cuộc chiến đã trở nên sâu sắc hơn bởi vì chúng tôi thấy rằng hệ thống bất công được thiết lập để lấy đi tuổi trẻ của chúng tôi, chôn vùi nó vào một phòng giam thay vì ký túc xá đại học. Cuộc chiến của chúng tôi hiện đang đảm nhận một chức vụ khác“.
Ý kiến của nhà làm phim và phản ứng của một số người Mỹ sau khi biết rõ sự thật
Ken Burns muốn tất cả chúng ta nhớ đến phản ứng cực đoan của Donald Trump, đối với vụ kiện Central Park Five: “Thật là kinh khủng khi nghe ông ta nói lúc trước. Thật kinh khủng khi nghe lại bây giờ”.
“Cảm ơn Ken Burns đã chia sẻ. Hầu hết chúng ta đều biết Trump sẽ không bao giờ xin lỗi. Đó là bản chất của ông ấy”.
“Tôi đã xem phim. Thật đáng buồn, đây chỉ là những đứa trẻ ở độ tuổi từ 14 đến 16. Tôi đã khóc khi xem toàn bộ bộ phim. Buồn”, Karen Pearson nói.
Trump luôn luôn là một kẻ phân biệt chủng tộc! Cảnh sát KHÔNG có bằng chứng, không có nhân chứng … KHÔNG CÓ! Họ đã ép buộc những cậu bé đó thú nhận và tấm quảng cáo toàn trang của Trump đã làm hỏng hoàn toàn các cuộc xét xử công bằng.
Trump độc ác khi muốn án tử hình áp đặt lên các cậu bé trước khi phiên toà thậm chí bắt đầu, bằng một quảng cáo toàn trang trên báo New York Daily News. “Tin tức giả mạo” là do con người độc ác này đã tạo ra, từ năm 1989 và Trump tiếp tục nhục mạ họ lần nữa trên trang quảng cáo cả sau khi các nạn nhân án oan sai được trắng án và bồi thường thiệt hại năm 2014.
Một bạn người Việt sống ở California bình luận: “Để tôi nhắc cho mọi người nhớ là 5 chàng trai trẻ này chỉ được giải oan và xoá sạch mọi cáo buộc sau khi kẻ thủ ác thật sự đầu thú và kết quả xét nghiệm DNA đã chứng minh lời thú tội của gã.
Trong khi đó Donald Trump, là người đã đòi tử hình 5 đứa trẻ vô tội và kích động dư luận căm thù những đứa trẻ này, không có lấy một lời xin lỗi khi vụ việc đã được sáng tỏ. Thậm chí cho đến tận năm 2016, khi tranh cử Tổng thống Mỹ, Trump vẫn không tin 5 thanh niên này vô tội. Chỉ điều này thôi cũng đủ để tôi coi Donald Trump là một kẻ kỳ thị và độc ác từ xưa đến nay, chưa bao giờ thay đổi”.
***
Mark Wahlberg, diễn viên điện ảnh nổi tiếng từng miệt thị sắc tộc, căm ghét người gốc Việt, gốc Phi và từng đi tù sau khi hành hung họ. Vào tháng 6 năm 1986, khi Wahlberg khoảng 15 tuổi, anh và ba người bạn đuổi theo ba đứa trẻ da đen và hét lên “Hãy giết người da đen, hãy giết người da đen” và ném đá vào chúng.
Tháng 4 năm 1988, Wahlberg tiếp cận một người đàn ông trung niên trên đường, tên là Thanh Lâm và dùng một thanh gỗ lớn, đánh vào đầu ông ta cho đến khi ông bất tỉnh, trong khi gọi ông là “thằng Việt Nam khốn kiếp”. Cùng ngày hôm đó, Wahlberg cũng tấn công một người đàn ông Việt Nam thứ hai tên là Hòa “Johnny” Trịnh, đấm vào mắt ông.
Theo tài liệu của tòa án về những tội ác ấy, lúc bị bắt ngay sau đêm gây ra hai vụ hành hung, Mark Wahlberg vẫn sừng sộ với cảnh sát: “Các ông không cần đưa nó ra (ông Lâm Thanh và Trịnh Hòa) để nhận diện tôi. Tôi sẽ cho các ông biết con mẹ của nó đã ngu xuẩn như thế nào khi đưa nó đến nước Mỹ“.
Tháng 11/2014, Mark Wahlberg nộp đơn lên Tòa án bang Massachusetts, xin ân xá vô điều kiện về những hành vi của mình trong quá khứ. Ông Trịnh Hòa cũng gửi một bản thỉnh nguyện thư cho Thống đốc bang Massachusetts là ông Deval Patrick, xác nhận rằng, mình đã tha thứ cho Mark Wahlberg. Tuy nhiên với Krystine Atwood thì không. Cô nói: “Tôi nghĩ không nên xá tội cho Wahlberg, tôi không cần biết anh ta là ai. Cho dù anh ta có nổi tiếng đến thế nào chăng nữa nhưng anh ta đâu có quyền được hơn người khác, muốn xóa bỏ tội phân biệt chủng tộc đâu phải dễ như thế“.
Một bài bình luận trên báo Boston Global đặt câu hỏi: “Nếu những nạn nhân nói trên không phải là người Mỹ gốc Việt hay gốc Phi mà là người Mỹ da trắng thì liệu bản án dành cho Mark Wahlberg có phải chỉ là 2 năm thôi?”
Còn bạn, những người ủng hộ Donald Trump, sẽ nghĩ gì về hành động của ông ta, nếu bạn là nạn nhân như những tù nhân oan sai da màu đó?
_______
Ðương kim tổng thống hồi còn là tay buôn địa ốc đã tỏ rõ sự ác độc và kỳ thị trong từng mạch máu thớ thịt . Từng lời từng lời rõ mồn một từ Trump:
https://www.youtube.com/
Tham khảo:
– Central Park 5 Received Additional $3.9 Million Settlement From New York in 2016 (The Wrap).
– Where Are the Central Park Five Now? What to Know After Watching ‘When They See Us’ (GH).
– Korey Wise, Yusef Salaam, and Raymond Santana Open Up About the Central Park Jogger Case (Complex).
– Ken Burns Doesn’t Want Anyone to Forget the Central Park 5 Case (NTP).
