VietnamWeek
Việc bốn dân biểu Cộng hòa – Brian Fitzpatrick, Mike Lawler, Robert Bresnahan và Ryan Mackenzie – ký vào đơn kiến nghị xuất viện (discharge petition) của Đảng Dân chủ để buộc Hạ viện bỏ phiếu kéo dài trợ cấp ACA thêm ba nămkhông chỉ là một động thái chính sách y tế. Đây là một đòn chính trị trực diện vào ban lãnh đạo GOP và vào chiến lược “America First” của Trump nhiệm kỳ hai.
Về mặt thủ tục, discharge petition là vũ khí hiếm trong Quốc hội Mỹ, chỉ được sử dụng khi một phe thiểu số hoặc các nghị sĩ “nổi loạn” muốn vượt mặt Chủ tịch Hạ viện. Việc đạt đủ 218 chữ ký – với sự tham gia của chính các nghị sĩ đảng đa số – cho thấy uy quyền của Speaker Mike Johnson đang bị xói mòn nghiêm trọng. Nói cách khác, Hạ viện GOP hiện không còn là một khối thống nhất.
Về chính trị, bốn nghị sĩ này đều đến từ các địa hạt dao động (swing districts). Họ hiểu rất rõ rằng nếu trợ cấp ACA hết hạn, phí bảo hiểm y tế của cử tri sẽ tăng vọt ngay trước thềm bầu cử giữa kỳ 2026. Đây là rủi ro chính trị mà họ không sẵn sàng gánh thay cho Trump hay ban lãnh đạo GOP. Động thái này cho thấy một thực tế lạnh lùng: khi đối diện lá phiếu, “America First” không cứu được giá bảo hiểm y tế.
Ở tầng sâu hơn, vụ việc phản ánh sự tách rời ngày càng rõ giữa Quốc hội và Nhà Trắng. Trong khi Trump và phe MAGA xem ACA là biểu tượng của “nhà nước phúc lợi”, thì nhiều nghị sĩ Cộng hòa thực dụng đã ngầm thừa nhận: ACA không còn là vấn đề ý thức hệ, mà là hạ tầng xã hội khó tháo gỡ. Việc quay lại chiến lược “xóa sổ Obamacare” không còn khả thi trong bối cảnh cử tri trung dung chiếm vai trò quyết định.
Hệ quả dài hạn rất đáng chú ý:
– GOP có nguy cơ chia tách thành hai khối: MAGA cứng rắn và Cộng hòa ôn hòa vì sinh tồn chính trị.
– Quốc hội có thể tiếp tục phá vỡ kỷ luật đảng trong các hồ sơ khác (ngân sách, chiến tranh, thương mại).
– Trump, dù nắm Nhà Trắng, không còn toàn quyền kiểm soát chương trình lập pháp.
Tóm lại, vụ ACA không chỉ là câu chuyện y tế. Nó là dấu hiệu sớm cho thấy năm 2026 sẽ là cuộc bầu cử về “đời sống thực tế”, không phải khẩu hiệu, và Quốc hội – chứ không phải Nhà Trắng – đang bắt đầu điều chỉnh quỹ đạo chính trị của nước Mỹ.