Chúng ta nhận được liều dopamine bất cứ khi nào chúng ta gặp được một người phụ nữ mới hấp dẫn, ngoại trừ người yêu hiện tại của chúng ta.
Dopamine và bộ não
Bộ não của chúng ta được cấu thành từ hàng tỷ tế bào gọi là các nơ-ron gửi tin nhắn cho nhau thông qua một quá trình điện-hóa. Nơ-ron truyền tin nhắn giải phóng một hóa chất được gọi là một chất dẫn truyền thần kinh vào khớp thần kinh xi-nap – không gian giữa các nơ-ron – và đến một nơ-ron tiếp nhận. Nơ-ron tiếp nhận bắt chất dẫn truyền thần kinh bằng các thụ thể của nó và sau đó tạo ra điện để nó có thể liên lạc với nơ-ron khác. Quá trình này lặp đi lặp lại hàng tỷ lần một ngày (đó là một thuật ngữ khoa học).
Những chất dẫn truyền thần kinh khác nhau giao tiếp những thứ khác nhau. Tất cả chúng đều có điểm chung: Mục đích chính của chúng không phải nhằm giúp bạn trở nên “hạnh phúc” hay thỏa mãn, mà để đảm bảo rằng cơ thể bạn còn sống sót để truyền lại gen của bạn.
Một phần không thể tách rời của hệ thống não bộ nhằm gia tăng khả năng sinh tồn và sinh sản của chúng ta là tạo ra ham muốn và động lực mạnh mẽ nhằm thực hiện hay tìm kiếm những thứ sẽ giúp chúng ta đạt được những mục đích đó. Chúng ta phải muốn ăn, chúng ta phải muốn tìm kiếm chỗ trú ẩn và chúng ta phải muốn làm tình. Dopamine là chất dẫn truyền thần kinh cho ta động lực để thỏa mãn những ham muốn.
Dopamine được phóng thích bất cứ khi nào ta gặp được phần thưởng, hay “Yếu tố tăng cường tự nhiên,” giúp chúng ta tồn tại. Những thứ như thức ăn, tình dục, sự mới lạ (những thứ mới lạ có thể dẫn đến những lợi ích thúc đẩy-sinh tồn mới), và tình bạn (bạn có nhiều khả năng sống sót khi ở trong một nhóm) ngồi ở trên cùng của thang bậc củng cố tự nhiên. Một khi chúng ta gặp được một trong những phần thưởng/củng cố tiềm năng đó, thì một con đường thần kinh được tạo ra. Dopamine đóng vai trò then chốt trong hệ thống phần thưởng trong bộ não chúng ta, và thúc đẩy ta lặp lại những hành vi tương tự giúp ta đạt được những phần thưởng trước đây.
Một thứ gì đó càng có lợi cho sự tồn tại và sinh sản của chúng ta thì “dòng” dopamine mà các nơ-ron của chúng ta trải nghiệm càng lớn, và động lực thúc đẩy lặp lại hành vi đó càng lớn. Ví dụ, các loại thức ăn khác nhau giải phóng các nồng độ dopamine khác nhau. Vì tổ tiên săn bắt-hái lượm của chúng ta thường sống trong tình trạng tiệc tùng và đói nhăn răng, cho nên việc tọng càng nhiều calo càng tốt khi gặp được đồ ăn có ý nghĩa về mặt tiến hóa. Những thực phẩm giàu đường và chất béo cung cấp lợi ích lớn nhất về năng lượng, vì vậy bộ não của tổ tiên chúng ta được tiến hóa để giải phóng rất nhiều dopamine khi họ tìm thấy những thức ăn chứa nhiều đường và chất béo. Bộ não của chúng ta tiếp tục làm điều tương tự trong thế giới hiện đại, điều này giải thích tại sao khi được cho lựa chọn giữa một cái bánh burger Five Guys và một dĩa salad, bản năng của chúng ta là tìm đến burger. Dopamine thúc đẩy ta hướng tới những thức ăn ngọt và nhiều chất béo.
Kích thích tình dục và cực khoái mang đến cho hệ thống phần thưởng của bộ não chúng ta liều dopamine tự nhiên lớn nhất trong tất cả. Điều này là hợp lý. Từ góc độ tiến hóa, toàn bộ thước đo của tạo tác là sinh sản và truyền lại gen của chúng ta. Vì thế mà tìm kiếm và ham muốn tình dục nên là ham muốn tiến hóa hàng đầu của chúng ta. Liều dopamine lớn đó là kết quả từ cực khoái tiếp tục thiết lập hệ thống phần thưởng của bộ não để lặp lại bất cứ hành vi nào mà chúng ta làm để chúng ta có thể tiếp tục có được tình dục trong tương lai.
Chẳng phải là Testosterone chịu trách nhiệm cho ham muốn tình dục của tôi sao?
Trái với niềm tin phổ biến và mấy mẩu quảng cáo vớ vẩn trên Internet, không phải testosterone đóng vai trò chính trong ham muốn tình dục và khả năng cương cứng của đàn ông, mà đó là dopamine.
Testosterone đóng vai trò hỗ trợ nhiều hơn trong ham muốn tình dục của chúng ta bằng cách kích thích não bộ sản sinh ra nhiều dopamine hơn. Vì vậy mặc dù T thấp có thể dẫn đến ham muốn thấp, mà chính vì không có đủ T để kích thích đủ dopamine cho một ham muốn tình dục lành mạnh. Do đó có khả năng một người đàn ông có mức testosterone toàn phần và tự do cao, nhưng dopamine thấp (hoặc sự nhạy cảm dopamine bị cùn đi), và do đó là ham muốn tình dục thấp hoặc không có ham muốn. Khả năng kích thích-dopamine của Testosterone cũng giải thích tại sao các công ty trị liệu thay thế testosterone quảng cáo rằng tăng T của bạn bạn có thể mang đến cho bạn nhiều năng lượng hơn và động lực để làm những việc khác trong cuộc sống. Thật ra không phải là bản thân T mà đúng hơn là dopamine mà T kích hoạt trong não bộ mới mang lại cho bạn sự thúc đẩy đó.
Sự giải phóng dopamine bắt đầu tăng cường ham muốn tình dục của bạn khi bạn nhìn thấy một người quyến rũ. Sự gia tăng này sẽ thúc đẩy bạn làm bất cứ việc gì mà nền văn hóa khuyên bạn cần làm để tán tỉnh người đó và cuối cùng là đưa họ lên giường. Nếu bạn thuộc tuýp truyền thống thì quá trình đó có thể phải mất một thời gian. Nếu bạn là Don Juan và cô gái cũng thuộc dạng sống thoáng thì bạn có lẽ chỉ cần vài giờ là đủ. Biểu thời gian sao cũng được, nồng độ dopamine và do đó là ham muốn tình dục sẽ tiếp tục tăng lên khi bạn tiến tới thỏa mãn ham muốn của mình. Thôi thúc mạnh mẽ để giao hợp được tạo ra bởi mức độ dopamine tăng vọt khi bạn ngày càng tiến gần hơn với việc làm tình thực sự, phần nào giải thích cho những lúc mà người ta nói, “Tôi không hiểu chuyện gì đã xảy ra. Một phút trước chúng tôi còn đang ngồi trên đi văng xem Louie và phút sau thì chúng tôi đang làm tình.”
Một khi chúng ta đạt được bất kỳ phần thưởng nào mà dopamine thúc đẩy chúng ta theo đuổi, nồng độ của chất dẫn truyền thần kinh này giảm xuống. Với tình dục, nồng độ dopamine đạt tới đỉnh ngay khoảnh khắc đạt cực khoái (để giúp thiết lập bộ não của ta lại tìm kiếm tình dục trong tương lai), nhưng sau đó giảm xuống vì chúng ta đã hoàn thành mệnh lệnh sinh học của chúng ta là gieo giống. (Bộ não của bạn không biết rằng hạt giống của bạn không bao giờ vượt qua được bao cao su. Chừng nào các nơ-ron của bạn có liên quan thì nhiệm vụ của nó đã hoàn thành.) Sự sụt giảm dopamine hậu giao hợp phần nào giải thích về “giai đoạn trơ” của nam giới sau quan hệ tình dục. (Trong trường hợp bạn không biết, sau khi một người đàn ông đạt cực khoái, về mặt sinh học anh ta không thể nào đạt được cơn cực khoái nữa trong một khoảng thời gian. Có thể là vài phút, có thể là vài ngày. Tùy thuộc vào chàng trai.) Khi chúng ta đạt cực khoái, một hocmon gọi là prolactin được phóng thích nhằm ức chế dopamine. Không dopamine, không có ham muốn tình dục, và không cương cứng.
Porn, Tính mới lạ, và Hiệu ứng Coolidge
Hãy nhớ khi tôi đề cập ở trên rằng một trong những yếu tố củng cố tự nhiên được tiến hóa của chúng ta là sự mới lạ? Bộ não của chúng ta được thiết lập để tìm kiếm sự mới lạ vì những thứ mới lạ có thể mang đến lợi thế về mặt sinh tồn và sinh sản. Bất cứ khi nào chúng ta gặp được điều gì đó mới mẻ – một email mới, một thiết bị điện tử mới, một món ăn mới – chúng ta nhận được một liều dopamine, điều đó lại khiến chúng ta muốn tìm kiếm nhiều thứ mới lạ hơn. Tất cả chúng ta đều mang gen thợ săn kho báu khó mà kiềm chế được trong người. Nhờ một quá trình được gọi là thích nghi nên sự quen thuộc không mang đến liều dopamine tương tự như sự mới lạ. Sự thích nghi giải thích tại sao chiếc xe hơi mới mà chúng ta ấp ủ muốn mua suốt nhiều tháng không còn khiến ta phấn khích nữa chỉ sau vài tuần lái nó quanh thị trấn.
Chúng ta cũng nhận được liều dopamine bất cứ khi nào chúng ta gặp được một người phụ nữ mới hấp dẫn, ngoại trừ người yêu hiện tại của chúng ta. Bộ não của chúng ta được thiết lập để tìm kiếm càng nhiều đối tác tình dục khác nhau (mới lạ) càng tốt. Một lần nữa, từ góc độ sinh sản, được tiếp xúc với nhiều đối tác tình dục hấp dẫn sẽ gia tăng dopamine trong mạch phần thưởng tình dục của chúng ta, đặc biệt ở đàn ông, có vẻ hợp lý. Đối với đàn ông, mục tiêu là sinh sản với càng nhiều phụ nữ khác nhau để tạo ra càng nhiều con cháu càng tốt, với càng nhiều biến thể di truyền càng tốt để tăng huyết thống của anh ta.
Ham muốn có nhiều đối tác tình dục mới ngay cả khi bạn đã có một đối tác và luôn sẵn sàng thường được gọi là “Hiệu ứng Coolidge” sau một cuộc trò chuyện được cho là của tổng thống với vợ ông:
Truyền thuyết kể lại rằng một ngày nọ, tổng thống Coolidge và phu nhân đến thăm một trang trại gà. Trong khi tổng thống đang tham quan ở một nơi khác, thì một người nông dân cho bà Coolidge xem một con gà trống mà có thể hành sự liên tục ngày này qua ngày khác.
“Hãy kể chuyện này cho tổng thống”, bà Coolidge nói với người nông dân.
Người nông dân liền kể lại cho tổng thống về sự sung mãn của con gà trống và ngài hỏi: “Lần nào cũng với cùng một con gà mái”.
“Không thưa ngài, mỗi lần một con khác nhau”, người nông dân trả lời.
“Hãy nói điều đó với phu nhân”, tổng thống khoái trá nói.
Để hiểu được sức mạnh của Hiệu ứng Coolidge trong việc gia tăng mức độ dopamine, hãy xem xét hai thí nghiệm.
Trong thí nghiệm đầu tiên, một chú chuột đực may mắn được đặt trong một cái lồng với bốn hay năm con chuột cái. Chú ta ngay lập tức giao hợp với tất cả chuột cái cho tới khi kiệt sức. Thở hổn hển và nằm sấp trong trạng thái đê mê, chú chuột đực được các cô chuột cọ nhẹ và liếm để tiếp tục giao hợp, nhưng chú ta không đáp lại. Loài gặm nhấm không còn hứng thú với chuyện ấy nữa. Nhưng ngay khi các nhà nghiên cứu đưa vào lồng một cô chuột mới, sự cuồng nhiệt lại trỗi dậy với cô chuột mới, trong khi vẫn lờ tịt những cô chuột cũ. Khả năng quan hệ tình dục với cô chuột mới của con chuột này mặc dù trước đó nó đã chán ngấy mấy cô chuột cũ đều là do dopamine. Những cô chuột đầu tiên không còn mang đến cho chú ta những liều dopamine nữa vì giờ đây chúng đã trở thành thứ buồn chán. Đã trải nghiệm rồi. Nhưng cô chuột mới thì gây nên một đợt dâng trào dopamine do tính mới lạ và bùm! ham muốn tình dục của chú chuột đã quay lại. Hiệu ứng Coolidge giải thích tại sao con người bị cám dỗ để lừa dối, ngay cả với một người kém hấp dẫn hơn bạn đời lâu năm của họ; sức hút của sự mới lạ, bất kỳ sự mới lạ nào, có thể rất mạnh mẽ.
Một thí nghiệm tương tự đã được thực hiện để chứng minh Hiệu ứng Coolidge ở con người. Thay vì để một người đàn ông cô độc trong một căn phòng với bốn hay năm phụ nữ để quan hệ tình dục (có khả năng rất nhiều tình nguyện viên xin tham gia nhưng về mặt đạo đức sẽ dấy lên nhiều vấn đề), các nhà nghiên cứu đã cho các đối tượng thí nghiệm xem một bộ phim khiêu dâm, trong lúc đó dương vật của họ được gắn vào thiết bị đo sự hưng phấn. Sau 18 lần xem cùng một bộ phim, mức độ hưng phấn đã giảm đi đáng kể. Những anh chàng này đã thấy nhàm trước cảnh một phụ nữ quan hệ với một người đàn ông, vì thế mức dopamine sụt giảm. Nhưng ở lần xem thứ 19 và 20, các nhà nghiên cứu cho anh ta xem một clip mới và sự hưng phấn tăng vọt trở lại. Sự mới lạ tình dục gia tăng mức dopamine, điều đó làm tăng sự hưng phấn tình dục.
Porn online thay đổi bộ não của bạn như thế nào
Được rồi. Vậy tất cả những điều trên có liên quan gì đến porn trên Internet?
Dopamine đóng một vai trò chủ chốt trong lý do tại sao bạn muốn xem porn. Hiểu được cách thức dopamine hoạt động và bạn sẽ hiểu được tại sao bạn lại bị porn thu hút.
Porn là một sự thay thế cho tình dục thật, nhưng bộ não của bạn thì không biết điều đó. Nó phản ứng trước một tấm ảnh của một phụ nữ khỏa thân hay một video mà trong đó người ta đang làm tình tương tự như cách nó phản ứng trước một phụ nữ khỏa thân ngoài đời thực hay bạn đang thực sự làm tình. Khi gặp những hình ảnh khiêu dâm, bộ não của bạn sẽ tăng mức dopamine để khiến bạn tìm kiếm cực khoái – cho dù cơn cực khoái đó được thúc đẩy với người khác hay là tự thủ dâm.
Dopamine cũng lý giải tại sao những thể loại porn nào đó lại lôi cuốn hơn những thể loại khác, và làm sao mà trong những trường hợp cực đoan đàn ông lại thích xem porn hơn tình dục thật.
Một bức hình tĩnh của một phụ nữ khỏa thẫn sẽ tăng mức độ dopamine khi bạn lần đầu tiên nhìn thấy nó, nhưng sau một thời gian, cũng lại bức hình ấy nhưng không còn kích thích được bạn nữa. Bộ não của bạn đã trở nên quen thuộc với kích thích đó. Để có được cảm giác hứng tình trở lại, bạn cần gia tăng nồng độ dopamine bằng cách tiêm thêm nhiều thứ mới lạ vào những tưởng tượng tình dục của bạn bằng một tấm hình mới của một phụ nữ khỏa thân khác.
Nhưng theo thời gian, chỉ đơn giản nhìn hình của một phụ nữ khỏa thân sẽ không làm bạn hứng tình. Bạn cần nhiều hơn nữa. Bạn nhận được một dòng dopamine lớn hơn bất cứ khi nào bạn thấy những người ta đang làm tình trong một video porn vì hành động trực tiếp kích hoạt tế bào thần kinh gương của bạn, khiến bạn có cảm giác như bạn là người đang làm tình. Kích thích càng mạnh thì liều dopamine đến hệ thống phần thưởng càng lớn, và do đó bạn càng có nhiều ham muốn xem video porn đó.
Nhưng như nghiên cứu trên cho thấy, sau khi xem đi xem lại nhiều lần thì ngay cả một bộ phim khêu gợi nhất cũng có thể giống như đang xem một bộ phim tài liệu nhàm chán. Nó sẽ không mang đến liều dopamine tương tự mà bạn nhận được khi lần đầu tiên bạn xem nó, và cuối cùng sẽ không còn làm bạn hưng phấn. Một lần nữa, điều này là do sự quen thuộc. Để hứng tình trở lại, bạn cần tăng mức dopamine bằng cách xem một thứ mới mẻ khác, dù nó là một video với một phụ nữ mới hay một video với một số hành vi tình dục mới mà bạn chưa từng xem trước đây. Thêm vào sự mới lạ, làm tăng dopamine, và cơn hứng tình sẽ quay lại.
Bạn có lẽ đã nhận ra một điểm đặc trưng ở đây: Sự mới lạ. Porn mang đến sự mới lạ tình dục mà dopamine đã thiết lập cho bạn để kiếm tìm. Bạn càng tìm được nhiều trải nghiệm tình dục mới, bạn sẽ nhận được nhiều dopamine hơn, điều đó lại càng củng cố ham muốn tìm kiếm thêm nhiều trải nghiệm tình dục mới lạ. Sự dễ dàng tiếp cận của porn đến những “trải nghiệm” mới phần nào là thứ làm cho nó trở nên quá cuốn hút.
Trước khi có Internet thì đây không phải là vấn đề. Khi một người đàn ông trong thời đại tiền Internet trở nên quen thuộc với cuốn tạp chí “khiêu dâm” của mình thì anh ta phải cuốc bộ đến cửa hàng sách dành cho người lớn hay cửa hàng tiện lợi ở thị trấn để mua một tạp chí mới. Nếu anh ta muốn xem một bộ phim khiêu dâm thì anh ta phải đến một rạp chiếu phim XXX hay có lẽ là một gian hàng bán tạp chí khiêu dâm. Dù là mua tạp chí hay xem phim thì anh ta phải rất khó khăn mới tiếp cận được porn, cộng với nguy cơ bị bắt gặp và bẽ mặt. Ngay cả khi anh ta có thể dùng dịch vụ giao tạp chí và video đến tận nhà, điều đó có lẽ chỉ diễn ra một hay hai lần một tháng. Nếu anh ta có con, thì anh ta phải tìm một nơi để giấu tài liệu và sau đó tìm thời điểm thích hợp không có thành viên gia đình nào luẩn quẩn bên anh ta để anh ta có thể lôi bộ sưu tập của mình và xem nó một cách kín đáo. Một lần nữa, việc này thật nhiêu khê.
Dù porn mang đến một số sự mới lạ về tình dục thời đó, nhưng có những rào cản được đặt ra bởi công nghệ (hoặc thiếu nó) và những tập tục xã hội khiến cho việc tiếp cận với phim khiêu dâm mới lạ trở nên khó khăn và mất nhiều thời gian. Vì những liều dopamine đến từ sự mới mẻ không dễ dàng có được, cho nên việc đàn ông bị nghiện phim porn là điều rất khó xảy ra và hầu hết đàn ông thời đó không gặp phải nhiều vấn đề như những người xem porn thời hiện đại.
Chuyển nhanh đến thời nay. Nhờ có Internet mà bạn có vô số phim khiêu dâm luôn sẵn sàng 24/7. Dopamine tăng vọt do sự mới lạ tình dục chưa bao giờ dễ dàng đạt được hơn thời buổi bây giờ. Không còn phải cuốc bộ đến cửa hàng sách dành cho người lớn, không cần phải tốn nhiều thời gian để giấu tài liệu porn của bạn. Chỉ cần lưu nó vào laptop hoặc điện thoại ở chỗ riêng tư trong nhà bạn hay tại phòng tắm ở nơi làm việc. Bạn có thể mở nhiều Tabs trong trình duyệt với nhiều trang web khiêu dâm khác nhau trình bày một loạt đối tác tình dục ảo khác nhau. Như Gary Wilson lưu ý trong cuốn sách Your Brain on Porn, “Trong 10 phút, bạn có thể ‘trải nghiệm’ nhiều đối tác tình dục mới lạ hơn tổ tiên săn bắt-hái lượm của bạn trải nghiệm trong suốt một cuộc đời.”
Internet porn không chỉ cho bạn tiếp cận được nhiều “đối tác” tình dục mới lạ mà còn cả những trải nghiệm tình dục mới lạ. Bạn không chỉ giới hạn ở việc xem một cặp đôi quan hệ theo kiểu truyền thống mà còn có thể xem một loạt hành vi tình dục khác. Cũng giống như việc nhìn thấy các đối tác tình dục mới làm tăng mức dopamine, thì việc xem những tư thế quan hệ khác nhau cũng có tác động y như vậy. Nồng độ dopamine cũng tăng vọt khi chúng ta xem những thứ gây sốc hay quá ghê tởm. Trải nghiệm cảm xúc mà chúng ta có càng mãnh liệt khi ta xem porn thì càng có nhiều dopamine được giải phóng vào hệ thống phần thưởng của não bộ chúng ta. Đó là nguyên do tại sao bạn có thể thấy bản thân càng ngày càng tìm kiếm những phim porn quái dị hơn cho dù bạn thấy chúng thật ghê tởm. Bạn trải nghiệm được tất cả những thứ mới lạ này chỉ bằng một cú nhấp chuột. Khi bạn trải nghiệm ngày càng nhiều đợt dopamine đến hệ thống phần thưởng của bạn với những thể loại porn mới, những kết nối trong mạch phần thưởng của bộ não bạn được củng cố thêm, gia tăng ham muốn tìm kiếm thêm nhiều trải nghiệm tình dục mới lạ hơn của bạn. Cái chu trình này cứ thế liên tục lặp lại.
Khả biến thần kinh (Neuroplasticity) hay Tại sao bạn lại có thôi thúc muốn xem porn bất cứ khi nào bạn thấy buồn chán hoặc mở trình duyệt web của bạn
Vậy dopamine là thứ thúc đẩy bạn muốn xem porn. Và nhờ Internet, bạn có thể truy cập vào một loạt “trải nghiệm” tình dục không giới hạn khi xem, bắn ra hết đợt dopamine này đến đợt dopamine khác trong bộ não, điều đó thúc đẩy bạn tìm kiếm ngày càng nhiều phim porn hơn.
Đồng thời, những dòng dopamine đó cũng củng cố các kết nối thần kinh chịu trách nhiệm cho hành vi giúp cho những chất dẫn truyền thần kinh đó liên tục chảy đến.
Porn tái thiết lập bộ não của bạn theo nghĩa đen
Bạn có lẽ đã từng nghe đến câu “Nơ-ron nào hoạt động cùng nhau sẽ liên kết với nhau.” Nó mô tả rất đúng về cách thức chúng ta học hỏi. Tất cả mọi thứ bạn biết – cách đi bộ, cách ném bóng, ai giành chiến thắng World Series năm 1989 – được tạo thành từ các nơ-ron liên kết với nhau bắn điện đồng bộ với nhau. Kết nối càng mạnh thì bạn càng ít phải nghĩ đến chuyện thực hiện hay nhớ lại những thứ mà bạn đang cố nhớ lại. Chẳng hạn, bạn không cần phải nghĩ về chuyện đi bộ, vì các nơ-ron liên quan đến chuyện đi bộ đã có một kết nối mạnh, bắt đầu được hình thành khi bạn còn là đứa bé. Tuy nhiên, cố gắng nhớ lại thông tin cho một bài kiểm tra lịch sử mà bạn vừa mới nhồi nhét vào đầu tối hôm trước có thể rất khó khăn vì các nơ-ron liên quan trong ký ức đó chưa liên kết với nhau đủ để tạo ra một kết nối mạnh.
Nơ-ron nào hoạt động cùng nhau sẽ liên kết với nhau cũng chính là cách mà thói quen của chúng ta được hình thành. Khi bạn có được một liều dopamine sau khi nhận được một số phần thưởng, dù đó là thức ăn hay tình dục hay sự mới lạ, bộ não bạn đang liên kết các nơ-ron với nhau để đạt được phần thưởng, để bạn sẽ lặp lại quá trình và có thể lại nhận được phần thưởng trong tương lai. Sự tái thiết lập này bao gồm việc liên kết các tín hiệu và hành vi dẫn đến một phần thưởng tương ứng.
Kết nối tín hiệu-hành vi-phần thưởng này là cái mà tác giả Charles Duhigg gọi là “Vòng lặp Thói quen,” và hiểu được nó có thể rất hữu hiệu trong việc giúp bạn hiểu được thói quen xem porn của bạn (và bỏ nó).
Các nhà nghiên cứu thói quen chỉ ra rằng hầu hết mọi tín hiệu (thứ nhắc nhở hay kích hoạt bộ não bạn tìm kiếm một phần thưởng thông qua một hành vi nhất định) rơi vào một trong năm loại sau:
. Địa điểm
. Thời gian
. Trạng thái cảm xúc
. Người khác
. Hành động ngay trước đó
Một lần nữa, bộ não của bạn đang chú ý đến các tín hiệu liên kết với phần thưởng. Một khi nó nhận ra tín hiệu, dopamine được giải phóng để làm bạn khao khát và muốn làm bất cứ việc gì cần thiết để có được phần thưởng. Hãy nghĩ về con chó của Pavlov ở đây. Vào đầu thí nghiệm, chỉ cần nhìn thấy thức ăn cũng đủ khiến con chó chảy nước bọt. Nhưng rồi sau đó chúng được làm quen với tín hiệu của một máy đếm nhịp, và chẳng bao lâu sau chỉ cần âm thanh đó cũng có thể làm chúng tiết nước bọt chờ phần thưởng.
Với porn thì tín hiệu gắn liền có thể là ngồi xuống trước máy tính của bạn lúc đêm khuya khi tất cả mọi người đang ngủ. Nếu bạn là John Mayer, tín hiệu sẽ là đang nằm trên giường khi bạn mới thức dậy vào buổi sáng. Đối với nhiều đàn ông, đang nằm trên giường ngay trước khi họ đi ngủ là một tín hiệu. Tình cờ nhìn thấy một tấm hình khiêu dâm trong khi đang lướt Tumblr có thể là một tín hiệu để bắt đầu tìm kiếm nhiều nội dung khiêu dâm hơn. Chết tiệt, chỉ cần ghé thăm Tumblr có thể là một tín hiệu để bắt đầu tìm kiếm nhiều porn hơn.
Tín hiệu không nhất thiết phải từ bên ngoài. Tín hiệu để tìm đến porn phổ biến nhất là trạng thái cảm xúc. Nhiều đàn ông thấy bản thân họ đang lướt các trang khiêu dâm khi họ trầm cảm hay buồn chán hay thậm chí bị mất tập trung. Đối với họ, khoái lạc của porn mang lại sự giải toả khỏi những cảm xúc khó chịu đó.
Một khi tín hiệu kích hoạt việc sản sinh dopamine làm tăng động lực xem phim porn của bạn, một thói quen hành vi được tự động bắt đầu. Một thói quen là một hành vi hoặc tập hợp hành vi đưa bạn đến phần thưởng là cực khoái. Giả sử tín hiệu để xem porn của bạn là khi bạn đang ngồi trước màn hình máy tính vào đêm khuya sau khi mọi người đã đi ngủ. Một khi điều đó xảy ra, mà không phải nghĩ đến nó, bạn mở trình duyệt web của bạn (tất nhiên là ở chế độ ẩn danh) và mở ngay trang PornHub để bắt đầu một buổi lướt các trang web khiêu dâm và thủ dâm. Mạch tín hiệu-hành vi/thói quen-phần thưởng được hoàn thiện. Bộ não bạn giải phóng một lượng lớn dopamine ngay lúc cực khoái, củng cố những kết nối thần kinh gắn liền với tín hiệu, thói quen, và phần thưởng để lần tới bạn có tín hiệu tương tự (ngồi trước máy tính của bạn vào đêm khuya), bạn sẽ nôn nóng muốn khởi động thói quen xem nhiều phim porn hơn. Lặp đi lặp lại chu trình này trong khoảng thời gian vài ngày hay vài tuần, và bạn tạo cho mình một kết nối thần kinh vững mạnh khiến bạn xem porn mà không thật sự nghĩ đến nó. Đó là cách mà porn có thể trở thành một thói quen mạnh mẽ hay thậm chí một chứng nghiện.
Tóm tắt
Lý do porn quá cuốn hút là do dopamine. Dopamine là thứ khiến chúng ta ham muốn hoặc tìm kiếm những phần thưởng có lợi về mặt tiến hóa. Tình dục là chất tăng cường tự nhiên mạnh mẽ nhất của hành vi và giải phóng lượng dopamine nhiều nhất trong não bộ khi chúng ta đạt được cực khoái. Bộ não của chúng ta không phân biệt được giữa những tưởng tượng tình dục do phim porn gây ra và tình dục thật, vì vậy chúng ta đều nhận được cùng một dòng dopamine lớn và động lực mạnh mẽ tương tự để đạt được cực khoái, với porn cũng như khi ta quan hệ tình dục ngoài đời thật. Về cơ bản, khi bạn xem phim porn, bộ não của bạn nghĩ rằng bạn là một thành viên bộ lạc anh hùng trên thảo nguyên, và đang gào thét “Làm tốt lắm! Hãy gieo giống! Hãy gieo giống!” khi trong thực tế, bạn đang khom lưng trước máy tính, ánh sáng của màn hình chiếu vào ánh nhìn chết chóc của bạn, khi bạn đang siết chặt khăn giấy.
Chúng ta càng quen thuộc với một kích thích thì bộ não của ta càng giải phóng ít dopamine hơn. Để nhận được liều dopamine giống như trước đòi hỏi phải tìm kiếm những cảnh tình dục mới, và phim khiêu dâm thời Internet tốc độ cao mang lại điều này. Việc dễ dàng truy cập vào một loạt cảnh sex và hành vi tình dục mới lạ khiến cho nội dung khiêu dâm Internet trở nên lôi cuốn và hấp dẫn hơn nhờ những liều dopamine mà bộ não của bạn nhận được mỗi lần bạn nhấp chuột vào một clip hay hình ảnh khiêu dâm mới.
Dopamine không chỉ tạo ra ham muốn lướt web khiêu dâm, mà nó còn tăng cường các kết nối thần kinh trong mạch phần thưởng của bạn, chịu trách nhiệm cho những hành vi dẫn dắt bạn tìm kiếm porn và thủ dâm. Bộ não của bạn đi đến việc gắn liền những tín hiệu bên trong hoặc tín hiệu từ môi trường nhất định với phần thưởng là cực khoái để rồi bất cứ khi nào bạn gặp phải những tín hiệu đó thì một thói quen hành vi được khởi tạo dẫn bạn tìm đến trang porn yêu thích của bạn. Bộ não của bạn giải phóng nhiều dopamine hơn để đáp lại việc xem porn và có được cực khoái từ nó, điều đó lại càng củng cố thêm cho mạch thần kinh tín hiệu-thói quen-phần thưởng, khiến cho việc lướt web khiêu dâm trở thành một thói quen cực kỳ khó bỏ.
Link gốc: Men and Porn: Why Is the Pull of Porn So Strong?
https://
[Rubi chuyển ngữ]
Nguồn bài, ảnh: Net.
