Nhã Duy
Hai cựu tổng thống Bill Clinton và Barack Obama có những điểm khá giống nhau về gia cảnh, tài năng và đường công danh. Clinton mất cha trong bụng mẹ và Obama thiếu cha từ lúc lên ba, cả hai sống với mẹ và ông bà ngoại từ nhỏ rồi được theo học những trường luật danh giá nhất nước Mỹ. Là các luật sư tài ba, thay vì có thể làm cho những hãng luật danh tiếng hay gia nhập công quyền với lắm cơ hội thăng tiến xa hơn, họ lại chọn về nguyên quán để phục vụ cộng đồng và dạy học.
Arkansas là đất của Cộng Hòa, khó có thể bảo rằng Bill Clinton về để nhắm việc trở thành thống đốc hay tổng thống từ đây. Cũng vậy, Obama chọn quay về làm nhà hoạt động cộng đồng, giúp đỡ những người nghèo sống khu nhà ổ chuột tại Chicago, chẳng phải sự chọn lựa nếu nhắm đến đường công danh.
Nhưng mọi chuyện dẫn dắt, họ trở thành tổng thống. Hai nhiệm kỳ và được xem là đầy thành công. Cứ xem lại các số liệu, biểu đồ phát triển kinh tế từ các cơ quan chính phủ trong giai đoạn cả hai làm tổng thống, thay vì chỉ dựa vào lòng yêu thích cá nhân, sẽ thấy đây là dữ liệu chứ không phải nhận xét. Tăng trưởng GDP và tỉ lệ việc làm được tạo ra trong nhiệm kỳ tổng thống của cả hai đều rất cao khi so sánh trong vài chục năm qua, cho dù họ phải gánh chịu và vực dậy từ các cuộc suy thoái nặng nề của những người tiền nhiệm.
Nhắc đôi điều về tổng thống Bill Clinton và Barack Obama để thấy rằng, cả hai đã phải cố gắng tột bực để đạt được thành tựu như vậy. Họ đã phải đối diện với một lưỡng viện nằm trong tay đảng Cộng Hòa lúc nhậm chức và bị từ chối hầu hết đường lối nghị sự. Gói cứu trợ kinh tế đầu tiên của cả hai đều bị Quốc Hội đảng Cộng Hòa kiểm soát bác bỏ. Với riêng TT Bill Clinton, ông còn bị đưa ra luận tội truất phế về một scandal ái tình mà giới lãnh đạo Châu Âu và thế giới đã cười ngạo Mỹ lúc bấy giờ.
Hôm nay kết thúc tuần đầu tiên phiên tòa Thượng Viện luận tội xét xử Donald Trump cũng trùng vào ngày chấm dứt cuộc luận tội truất phế TT Clinton tại Thượng Viện vào ngày 12 tháng 2 năm 1999, một phiên tòa luận tội kéo dài gần hai tháng. 45 trên 55 Thượng Nghị Sĩ đảng Cộng Hòa bỏ phiếu truất phế TT Clinton tội man khai và 50 trên 55 TNS bỏ phiếu tội cản trở công lý. Hầu hết TNS Cộng Hòa, có những người vẫn còn đương nhiệm hiện nay đã bỏ phiếu truất phế TT Bill Clinton với vụ vụng trộm ái tình cùng cô sinh viên Monica Lewinsky.
Sau hơn 20 năm, cũng con số chừng đó TNS Cộng Hòa, 44 vị đã bỏ phiếu chống lại cuộc luận tội Donald Trump với lý do không hợp hiến. Hợp hiến hay vi hiến đã có các tranh luận từ giới học thuật cho đến những luật sư, cựu thẩm phán, công tố viên thâm niên của Mỹ lên tiếng, chỉ biết rằng phiên tòa đã chính thức được xem là hợp hiến để tiếp tục xét xử từ đầu tuần qua.
Và ắt sẽ nhanh chóng kết thúc. Vì đây là một vụ xét xử đã có trước kết quả cho dù chứng cứ, luận cứ của bên công tố đưa ra có thuyết phục hay rõ ràng như thế nào. Cho dù các luật sư bào chữa đưa ra những tranh cãi qua loa, vô lý đến khó tin. Như trong ngày bào chữa của mình, các luật sư của Donald Trump đã cho trình chiếu đoạn phim các chính khách Dân Chủ cũng sử dụng chữ “chiến đấu” (fight) trong các diễn văn chứ không chỉ với Trump. Họ không phân biệt sự hô hào “fight” để xách động bạo lực, tấn công vào định chế dân chủ, vào hiến pháp khác xa cái “fight” tranh đấu trước bất công xã hội, trước dịch bịnh, trước đói nghèo. Họ biết như thế nào thì cũng đã có các TNS Cộng Hòa sẳn sàng bảo vệ Donald Trump.
Hơn 20 năm, hai vụ án, những chính khách đảng Cộng Hòa đã dồn phiếu để truất phế hay bảo vệ người tổng thống bị luận tội hoàn toàn trái ngược. Nó cho thấy chân dung đảng phái nền chính trị Hoa Kỳ là vậy. Hoặc trở thành một chính khách chính trực, hoặc là chính khách đảng Cộng Hòa. Rất khó khăn và hiếm hoi để cả hai là một.
02/2021
Nhã Duy
