RFA
Việt Nam đã yêu cầu công ty Repsol của Tây Ban Nha ngừng khoan thăm dò dầu khí tại lô 136-03 ngoài khơi phía đông nam của Việt Nam trước sức ép của Trung Quốc. BBC trích nguồn tin từ phía Việt Nam cho biết như vậy vào hôm 24 tháng 7.
Quyết định này của Việt Nam đưa ra chỉ vài ngày sau khi Repsol đã xác nhận tìm thấy một mỏ khí đốt quan trọng.
Ảnh hưởng đến vài trò của lãnh đạo Việt Nam
Theo nguồn tin trong ngành dầu khí được BBC trích lời, lãnh đạo của công ty Repsol đã được chính phủ Hà Nội thông báo từ tuần trước là Trung Quốc đã đe dọa sẽ tấn công các căn cứ của Việt Nam ở quần đảo Trường Sa nếu việc khoan thăm dò không chấm dứt.
Nhận xét về động thái mới từ phía Việt Nam, giáo sư Carl Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Úc cho biết:
Sự đe dọa của Trung Quốc đặt ra một tình huống ác mộng cho lãnh đạo Việt Nam vì bất cứ cuộc tấn công nào nhắm vào các thực thể mà Việt Nam đang chiếm đóng tại biển Đông cũng dẫn đến một sự bùng nổ làn song chống Trung Quốc rộng lớn ở Việt Nam. Điều này có thể làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự lãnh đạo chính trị của lãnh đạo hiện tại.
Giáo sư Carl Thayer lấy ví dụ sau sự việc Trung Quốc đưa giàn khoan HD 981 vào khu vực quần đảo Hoàng Sa mà Việt Nam đòi chủ quyền hồi năm 2014, 61 quan chức Việt Nam nghỉ hưu đã kêu gọi lãnh đạo Việt Nam phải có hành động pháp lý chống lại Trung Quốc, tìm cách thoát Trung và từ bỏ chính sách 3 không là không liên minh với nước ngoài, không cho nước ngoài lập căn cứ trên đất Việt Nam và không sử dụng Việt Nam làm ảnh hưởng đến quyền lợi của nước thứ ba.
Căng thẳng giữa Việt Nam và Trung Quốc đã leo thang trong thời gian gần đây sau khi Việt Nam cho công ty nước ngoài khoan thăm dò tại lô 136 -03 mà Việt nam gọi là dự án Cá Rồng Đỏ còn Trung Quốc gọi là lô Vạn An Bắc 21 nằm trong đường đứt khúc 9 đoạn mà Trung Quốc vẽ ra trên biển Đông. Trung Quốc đòi chủ quyền lịch sử đối với vùng nước trong đường đứt khúc 9 đoạn này.
Hôm 19 tháng 6 vừa qua, Phó Chủ tịch Quân ủy Trung Quốc, Tướng Phạm Trường Long đã đột ngột cắt ngắn chuyến thăm Việt Nam, không tham dự các hoạt động giao lưu biên giới giữa hai nước diễn ra từ ngày 20 đến 22 tháng 6. Một số chuyên gia quốc tế cho biết nguyên nhân của việc ông Phạm Trường Long cắt ngắn chuyến thăm là vì Việt Nam cho công ty nước ngoài khai thác dầu khí ở lô 136-03 gần Bãi Tư Chính, nơi Trung Quốc cắt cáp tàu thăm do của Việt Nam hồi nằm 2011. Giáo sư Carl Thayer cho biết có thể ông Phạm Trường Long đã yêu cầu Việt Nam ngừng thăm do và lãnh đạo Việt Nam đã từ chối.
Nếu Việt Nam ngừng vĩnh viễn việc khoan thăm dò thì điều này sẽ có ảnh hưởng lâu dài đối với các hợp đồng dầu khí hiện tại với các công ty nước ngoài và điều quan trọng hơn cả là với an ninh năng lượng tương lai của Việt Nam. – GS. Carl Thayer
Sau đó có tin Trung Quốc đã điều 40 tàu và máy bay đến khu vực này để tìm cách ngăn cản các hoạt động khai thác.
Các công ty dầu khí nước ngoài lo ngại
Việc Việt Nam yêu cầu công ty nước ngoài ngừng khai thác, theo giáo sư Carl Thayer có ảnh hưởng xấu đến các hợp đồng dầu khí mà Việt Nam có với các công ty nước ngoài.
Việc Việt Nam cho ngừng khoan tham dò ở lô 136-03 có hậu quả lâu dài. Các công ty dầu khí nước ngoài sẽ xem xét mối nguy này là nghiêm trọng và sẽ đòi hỏi Việt Nam phải bảo vệ hoặc không thì họ sẽ bỏ đi. Nếu Việt Nam ngừng vĩnh viễn việc khoan thăm dò thì điều này sẽ có ảnh hưởng lâu dài đối với các hợp đồng dầu khí hiện tại với các công ty nước ngoài và điều quan trọng hơn cả là với an ninh năng lượng tương lai của Việt Nam.
BBC trích lời một nhà phân tích giấu tên cho biết công ty Repsol của Tây Ban Nha đã đầu tư khoảng 300 triệu đô la tại mỏ khí đốt 136-03.
Hồi tháng 1 vừa qua, Việt Nam cũng ký hai thỏa thuận khai thác khí đốt với tập đoàn dầu khí Exxon Mobil của Mỹ tại lô 118 ở Mỏ Cá Voi Xanh. Dự kiến liên doanh trị giá 10 tỷ đô la này sẽ đi vào hoạt động vào năm 2023 và sẽ đưa khí tự nhiên ngoài khơi tỉnh Quảng Nam ở khoảng cách 88 km vào bờ. Exxon Mobil cũng sẽ xây dựng đường ống dẫn khí vào bờ dài 88 km.
Tuy nhiên hồi năm 2006, Việt Nam cũng đã ký thỏa thuận về lô dầu khí này với Exxon Mobil nhưng đến năm 2007 thì phải ngưng lại trước sức ép của Trung Quốc.
Nhận xét về ảnh hưởng của quyết định mới của Việt Nam đối với những thỏa thuận với Exxon Mobil, Giáo sư Carl Thayer cho biết:
Rõ ràng là Exxon Mobil sẽ phải theo dõi vụ việc này rất cẩn thận để đánh giá những rủi roc ho các hoạt động của mình ở dự án Cá Voi Xanh. Đây là thỏa thuận khsi tự nhiên lớn nhất của Việt Nam. Thủ tướng Nguyễn Xuân PHúc đã phê duyệt việc xây dựng nhà máy khí đốt trên bờ. Nếu Trung Quốc gây sức ép lên Exxon Mobil thì Hoa Kỳ có thể sẽ có nhiều lý do để can thiệp hơn là với trường hợp của Repsol.
Theo Giáo sư Carl Thayer, vào lúc này Trung Quốc mới chỉ gây sức ép về chính trị và ngoại giao lên Repsol và Việt Nam. Có nhiều khả năng Trung Quốc sẽ có các hành động trừng phạt về kinh tế trước khi nước này tính đến chuyện đối đầu ở biển Đông. Trung Quốc sẽ có thể dùng đội tàu đánh cá, tàu chấp pháp và tàu tuần duyên trước khi nghĩ đến việc dùng hải quân để đối đầu.