Jul 6
Tối ngày 9 tháng 10 năm 1994, có hai người khách đến. Họ vừa đặt lưng nằm xuống cạnh bàn đèn thì có tiếng phá cửa ầm ầm. Tôi hối thúc họ nhảy qua bờ tường trốn, nhưng họ không chịu nhảy. Vì nếu có gì tội họ cũng bị phạt hành chính, nhảy sang tường sang nhà người khác lại thành chuyện nọ kia mà chắc gì sang đó đã thoát.
Công an phá cửa xông vào, người chỉ huy chính là thằng Dưa. Tôi hỏi nó sao chú lại làm vậy. Thằng Dưa bảo.
-Thôi cứ về đồn rồi nói chuyện.
Nó cho quân khám xét nhà tôi, vẫn may là tôi chôn 1 kg ngoài vườn. Công an chỉ bắt được vài điếu lẻ trên bàn đèn. Tôi bị đưa về đồn Phúc Tân, thằng Dưa mất tích đâu, còn tôi bị cùm chân đến sáng thì trưởng đồn làm biên bản giao tôi lên quận.
Sáng đó tôi nghe loáng thoáng chuyện chỉ tiêu quận giao cho phường về xử lý tệ nạn.
Biên bản hỏi cung làm xong thì công an phường lấy sợi dây trói tay tôi cho ngồi xe mô tô ba bánh đưa lên quận.
Ở quận Hoàn Kiếm có 5 buồng giam, 4 cho nam một cho nữ, 1 trong 4 buồng giam có 1 buồng tội nhẹ phạt vi cảnh. Tôi bị đưa vào buồng hình sự.
Buồng giam từ thời Pháp, chỉ có một cửa sổ nhỏ và cửa ra vào bằng sắt. Có một nền xi măng cho tù nằm, cuối buồng là cái can nhựa 20 lít bị cắt một góc làm chỗ đi vệ sinh, cái chỗ hở được đậy bằng miếng vải. Theo lần lượt cũ mới tôi phải nằm cuối cùng cạnh cái can vệ sinh ấy.
Tầm ấy trời vẫn còn nóng, tù nằm san sát nhau. Đến tối thằng đại ca trùm buồng tên là Hồng gọi tôi lên hỏi han tội tình, nó cầm dép vả vào mang tai tôi chục nhát, rồi bắt tôi cầm cái quạt giây quạt cho nó ngủ. Tôi phải thức cả đêm ngồi thay tay bên này sang tay bên kia quạt cho nó. Nó chẳng ngủ ngay mà còn lải nhải chửi bọn tù khác đủ thứ. Nó đã có 9 tiền sự, tức bị bắt những chưa bị ra toà, ra toà người ta gọi là tiền án. Đêm ấy bị nó hành làm tôi quên cả việc số phận của mình đang ở tù, chỉ mong sáng thì ai về chỗ ấy, không bị nó hành hạ nữa.
Sáng hôm sau đội trưởng quản giáo quận đến. Tôi ở cuối buồng, nghe tiếng ông ta ngoài sân đã mừng. Y rằng ông ta xem sổ sách rồi gọi lớn từ ngoài.
– Thằng mới vào ở Phất Lộc đâu, ra đây xem nào.
Tôi từ cuối buồng đi ra cửa sổ, ông ý nhìn tôi rồi lấy chìa khoá mở cửa bảo tôi ra ngoài.
Ông ý bảo từ nay hàng ngày ra ngoài chia cơm canh cùng với anh Thọ tù vì tội cờ bạc chuyên nghiệp. Ở trong quận được chia cơm canh là việc quá ước mơ, đến buồng trưởng cũng mơ mà không được. Mỗi lần chia cơm anh lầu bầu chửi đời tù nhục nhã. Có người như tôi ra làm thay cho anh việc đó, anh chỉ đứng lượn lờ chỉ đạo tôi làm cho cán bộ thấy là anh có làm.
Ông đội trưởng quản giáo quận tên Bình, ông lấy vợ ở ngõ nhà tôi. Trước ông làm công an giao thông ở đồn 90 Trần Nhật Duật sau chuyển làm công an quản giáo quận.
Tôi được chuyển sang phòng anh Thọ, anh Thọ thực ra là người hiền lành, anh chỉ máu cờ bạc. Nhưng cuộc đời giang hồ không có chỗ cho người hiền. Dù gì anh vẫn là lưu manh già nhiều kinh nghiệm và nhà anh có tiền, có quan hệ. Anh không bắt nạt và hành hạ người khác, cho nên nhìn thằng Hồng tinh tướng anh rất ngứa mắt, có điều nó cũng ở gần chợ Đồng Xuân, quen cả ở bên ngoài nên anh không tiện làm gì. Thằng Hồng có ông chú làm trưởng ban giám thị Hoả Lò tên là Hoắc, vì thế nó cũng dạng có số má trong tù.
Ngoài chia cơm canh hai buổi, còn phải quét sân, phục vụ nước nôi cho cán bộ, kiểm tra quà của phạm nhân. Thằng Hồng ở buồng tôi mới vào, vẫn nghĩ tôi nhát, nó gọi sai tôi lấy nước sôi cho nó. Anh Thọ hỏi.
-Mày có dám đánh nhau tay đôi với nó không ?
Tôi gật đầu.
– Em dám.
Tôi không biết thằng Hồng có chú làm to nhất ở trại Hoả Lò ( tức trại giam số 1 Hà Nội)
Anh Thọ nói với quản giáo trực gì đó, quản giáo gật đầu đưa chìa khoá các phòng. Anh Thọ nói là kiểm tra từng buồng. Lần lượt từng thằng tù đi ra cửa, tôi khám xét người, cứ ba thằng một rồi chúng được anh Thọ đưa sang phòng khác. Sau đó không còn ai thì vào kiểm tra, khám xét buồng.
Thằng Hồng và hai thằng tù mới được đưa vào phòng vi cảnh, anh Thọ hất hàm ra hiệu cho tôi vào phòng vi cảnh, tôi vào anh khoá cửa lại quát to.
– Mày cũng không tin được, vào trong. Bao giờ khám xét xong cho ra, không mày lại xe cộ linh tinh.
Xe cộ tiếng lóng là chuyển đồ cấm.
Tôi vào buồng đi thẳng đến thằng Hồng, đá luôn cái vào mặt và đấm túi bụi. Nó đấm lại và chửi toáng, nhưng vì nó bất ngờ nên bị tôi đánh nhiều hơn. Anh Thọ vội vã chạy lại chửi.
-Dm cái bọn này lộn xộn, làm sao, cái gì.
Anh mở cửa gọi tôi ra, bợp tai tôi mấy nhát rất mạnh.
– Đm cái thằng mới này định bật à ?
Thằng Hồng chửi doạ nọ kia, anh Thọ nói.
– Mày thôi đi, thích thì tao mở cho mày ra sân, tao xin cán bộ cho hai thằng giải quyết tay đôi.
Thằng Hồng biết tay đôi thì nó thua, ở trong buồng nó còn đồng bọn nó.
Quản giáo lúc đó đã đi ra ngoài. Cái khu tù trong quận Hoàn Kiếm nó hơi loằng ngoằng kiểu hình chữ Z, tạo ra nhiều khoảng khuất tầm nhìn. Qua cái sân là còn cái cửa sắt nữa, nhiều lúc cán bộ đi đâu chỉ khoá cái cửa sân, cầm chìa khoá các phòng mang theo. Có tôi và anh Thọ là lởn vởn trong khoản sân ấy, thời gian trống cán bộ chỉ nhiều cũng tầm mươi mười lăm phút, nhưng từng ấy là đủ để xong một cuộc ẩu đả.
Tối đến anh Thọ nói.
– Đm mày đánh như trẻ con, đéo ăn thua gì. Đấm đá như mèo.
Tôi mới biết lúc đó anh Thọ mất 500 nghìn để ông quản giáo chứng kiến xong việc chia buồng nhốt xong, để anh Thọ khám , còn ông đi ra ngoài 10 phút rồi quay lại theo dõi việc trả lại các tù nhân về buồng cũ.
Ngoài việc chia cơm, quà còn việc đi đổ rác. Hàng ngày chiều đến anh Thọ và tôi khiêng thùng rác ra đằng sau quận, chỗ cuối phố Nhà Chung. Ở đó có cái hàng nước, đổ rác anh Thọ ghé vào đánh nhanh con số đề, mua thuốc lá hay rượu. Nghĩ lại ông Bình quản giáo cũng liều, ông bảo lãnh cho tôi làm tự giác như thế, lỡ tôi mà bỏ trốn thì chắc ông bị sa thải khỏi ngành.
Nhưng tôi không phải loại người làm hại người đã giúp mình. Hơn nữa trốn rồi cũng bị bắt lại chứ chẳng thoát mãi được.
Ở buồng giam nữ có một cô gái chừng tuổi tôi mới vào. Cô ấy bị tội buôn người, đưa người sang Trung Quốc bán. Cô ở Hà Nam, ăn mặc giản dị, dáng vẻ hiền lành. Chả biết nguồn cơn dây dưa nào lạ dính đến vụ buôn người.
Cô ấy không ăn uống gì, cơm chia đến bỏ đó, đến hai ngày chẳng ăn gì, cứ úp mặt vào đầu gối, quay lưng lại. Tôi khuyên cô ấy ăn cho có sức, rồi hỏi cô có cần tôi giúp gì không. Cô chẳng nói gì, tôi hỏi mãi cô bảo có xà phòng và lược thì cho cô xin.
Tôi lấy cho cô bánh xà phòng và cái lược. Cô hỏi lúc nào cô được tắm.
Ở góc sân có một cái bể cho tù tắm, nhưng nói là thế rất ít khi tù được tắm, ai giam được một tuần mới được một lần tắm. Tù nam tắm còn có người trông, tù nữ tắm phải đợi cái bà làm danh chỉ bạ đến, bà ý trông hộ thì tù nữ mới tắm được. Chỗ tắm nữ có quây cái bạt dứa che.
Tôi bảo để chia cơm canh xong, tôi sẽ lấy chậu đựng cơm canh để trước cửa buồng cô, cô dùng cốc nhựa múc mà tắm, đợi bà cán bộ lấy danh chỉ bạ thì không có lúc 3 hôm không đến vì không có tù mới.
Cái buồng giam nữ lại khác buồng giam nam, là nó toàn song sắt , nhìn thông thống cả vào bên trong, nhưng may nó ở góc đầu chữ Z , nên ai đi vào đó mới nhìn được, các buồng khác không nhìn thấy.
Tôi múc nước đầy hai chậu cho cô, cô cảm ơn và nói.
– Anh đứng ngoài kia không cho ai vào nhé.
Tôi gật đầu, đứng ở đầu góc canh. Lúc này tầm nhìn tôi chỉ ngang cửa, thấy cánh tay con gái thò ra múc từng cốc nước ở cái chậu.
Hôm sau thì cô đã ăn cơm. Nhìn cô xinh hơn hôm mới vào rất nhiều.
Tôi phân vân chả biết vì cô mới bị bắt buồn mà không thiết ăn, hay vì đầu bù tóc rối không muốn người ta thấy, nên tôi hỏi là cô ngồi quay lưng, cắm mặt vào hai đầu gối.
Cô hỏi tôi giặt quần áo thế nào, tôi xin anh Thọ nói quản giáo cho cô ra giặt quần áo, tôi sẽ đứng trông.
Lúc đứng canh cô giặt bộ quần áo, nhìn chiếc quần lót dính màu đỏ của phụ nữ. Tôi quay đi, hôm sau xin tiền anh Thọ nhờ bà hàng nước mua hộ cái phụ phẩm lót hàng tháng cho phụ nữ, bà hàng nước hiểu chuyện không đợi đến hôm sau nữa tôi ra đổ rác đưa, mà đi mua luôn rồi vào trong quận gọi tôi ra cái sân đưa. Vì cán bộ quận biết bà ấy cả, nghĩ bà ấy mang thuốc nước, bia bọt cho phòng nào, nên chẳng ai hỏi bà ấy đi vào đây làm gì.
Tôi đưa gói vệ sinh phụ nữ cho cô bạn tù. Cô ấy cầm, nhìn tôi rất khó tả
Các cán bộ điều tra hàng ngày vào khu giam nhận tù đi hỏi cung. Họ nói với nhau cô bị nhẹ nhất cũng phải 7 năm tù.
Đến ngày thứ 14 trong quận, ông Bình bảo.
– Mai mày phải lên Hoả Lò rồi. Chuẩn bị đồ mai đi.
Tối vào buồng nói mai em đi Hoả Lò, anh Thọ sắp đồ. Anh ấy tù nhiều, lúc đó mình nhìn anh thấy cảm động. Anh bảo phải lấy cái này, bỏ cái kia, rồi chỉ dẫn làm gì.
Anh Thọ có người thân là đại ca lớn trong giang hồ, thời điểm ấy anh có đi đến bất cứ trại tù nào ở Việt Nam , các loại đầu gấu trong trại phải e ngại. Tuy nhiên anh không bao giờ hống hách, bắt nạt, chèn ép người khác yếu thế hơn mình.
Anh bị 8 lần bắt vì tội đánh bạc phạt vi cảnh được về, lần này thì phải ra toà vì không thể không xử được.
Chúng tôi có 8 người chuyển lên trại giam thành phố, trong cái xe sắt bít bùng, chỉ có một ô cửa nhỏ. Tôi nhìn đường phố Hà Nội người đi tấp nập trong ánh nắng thu vàng qua cái ô cửa nhỏ có song sắt, lúc xe dừng đèn đỏ, có hai thanh niên đi xe máy dừng bên cạnh, họ nhìn tôi và cười gật đầu chào như muốn thông cảm hoàn cảnh tôi.
Tôi không nhìn ra cửa sổ nữa, nhắm mắt nghĩ đến quãng đời phía trước.