Cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 không chỉ là một cuộc đối đầu chính trị mà còn là điểm nóng về tác động của mạng xã hội, khi những nền tảng như Twitter, Facebook, và TikTok đã trở thành công cụ quyền lực, với vai trò không chỉ giới hạn ở việc truyền tải thông tin mà còn góp phần định hình và ảnh hưởng trực tiếp đến hành vi bầu cử của người dân. Những tác động này được định hình không chỉ bởi người sử dụng mà còn bởi các tỷ phú nắm quyền sở hữu và quản lý mạng xã hội, các chính sách kiểm duyệt nội dung của các nền tảng, và cả những yếu tố từ bên ngoài nước Mỹ, tạo nên một bức tranh phức tạp và đáng quan ngại về tính minh bạch và công bằng trong các cuộc bầu cử.
1. Mạng xã hội: Công cụ kiểm soát dư luận
- Các mạng xã hội như Facebook, Twitter và TikTok vốn được xem là nền tảng tự do để người dân bày tỏ ý kiến. Tuy nhiên, trong bối cảnh chính trị hiện nay, những nền tảng này đã biến thành công cụ kiểm soát thông tin, khi các quyết định kiểm duyệt ngày càng trở nên mơ hồ và chịu tác động của giới siêu giàu, đặc biệt là những tỷ phú như Elon Musk và Mark Zuckerberg.
- Thống kê cho thấy các bài đăng và trang hỗ trợ Đảng Dân chủ và các trang tố cáo tham nhũng liên quan đến Đảng Cộng hòa bị xóa hoặc hạn chế hiển thị trên các nền tảng này. Điều này dẫn đến sự lo ngại về quyền tự do ngôn luận, đặc biệt khi những người quản lý các nền tảng có thể điều chỉnh việc hiển thị nội dung để tạo nên một dư luận thiên lệch.
2. Sự thao túng của các tỷ phú: Mối đe dọa từ bên trong
- Với sự xuất hiện của Elon Musk trên cương vị chủ sở hữu Twitter, nền tảng này đã chứng kiến những thay đổi lớn về cách kiểm duyệt nội dung. Musk đã nới lỏng các quy định kiểm duyệt, đồng thời khôi phục nhiều tài khoản từng bị cấm vì lan truyền thuyết âm mưu và phát ngôn thù địch. Một số báo cáo cho thấy Twitter trở thành nơi khuếch đại các thông điệp cực hữu, ảnh hưởng đến bức tranh dư luận và khiến người dân bị cuốn vào những quan điểm phiến diện.
- Ngoài ra, với việc sở hữu Twitter, Musk có quyền kiểm soát đáng kể trong việc hình thành dư luận trên một trong những nền tảng ảnh hưởng lớn nhất tại Mỹ. Đây là một ví dụ tiêu biểu về việc giới siêu giàu có thể sử dụng tài sản và quyền lực để định hướng thông tin và tác động đến lựa chọn chính trị của người dân, đồng thời làm dấy lên mối lo ngại về đạo đức giả khi các tỷ phú như Musk đã từng chỉ trích người khác về việc thao túng thông tin.
Elon Musk cũng đã phát động các cuộc tấn công vô căn cứ khác trên Twitter vào Soros, một mục tiêu phổ biến của các thuyết âm mưu bài Do Thái, cáo buộc rằng nhà tài chính này ghét nhân loại chỉ vài ngày sau khi Soros tiết lộ rằng ông đã bán một cổ phần nhỏ tại Tesla.
3. Vai trò của can thiệp từ bên ngoài
- Các nền tảng mạng xã hội còn là công cụ dễ dàng bị lợi dụng bởi các thế lực bên ngoài. Nhiều báo cáo chỉ ra rằng các hoạt động gây ảnh hưởng từ Nga, Iran và cả Trung Quốc đã tăng cường tấn công vào các nền tảng này nhằm phát tán thông tin sai lệch và làm phân hóa dư luận Mỹ. Những chiến dịch như vậy không mới, nhưng mức độ phức tạp và khả năng gây nhiễu thông tin của chúng đã gia tăng.
- Một số nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng nhiều tài khoản giả mạo hoặc bot trên các nền tảng xã hội đã tham gia vào việc phát tán thông tin sai lệch, nhằm tạo ra các mâu thuẫn xã hội hoặc chia rẽ chính trị. Hệ quả là người dùng bị cuốn vào vòng xoáy của thông tin thiếu xác thực, ảnh hưởng đến quyết định bầu cử của họ, tạo ra một “ảo giác” rằng một số quan điểm hoặc thông tin nhất định được cộng đồng chấp nhận rộng rãi.
4. Tác động đến tính minh bạch và lòng tin của cử tri
- Với việc các bài đăng và trang ủng hộ Đảng Dân chủ bị xóa hoặc hạn chế hiển thị, nhiều người Mỹ cảm thấy mất niềm tin vào tính minh bạch của mạng xã hội trong việc truyền tải thông tin chính trị. Trong khi đó, các tài khoản và trang liên quan đến phe bảo thủ và cực hữu lại có xu hướng phát triển mạnh mẽ hơn, tạo nên một thế cân bằng ảo giữa các phe phái.
- Sự gia tăng của các phát ngôn thù địch, bài Do Thái và phân biệt chủng tộc trên các nền tảng như Twitter không chỉ gây tổn hại cho tính đoàn kết xã hội mà còn khiến cử tri hoang mang, phân vân về tính công bằng trong cuộc bầu cử. Nhiều người cảm thấy rằng họ không có khả năng tiếp cận được những thông tin trung thực và đa chiều, và điều này ảnh hưởng lớn đến cách họ bỏ phiếu.
5. Cần làm gì để đảm bảo tính minh bạch và công bằng?
- Để giảm thiểu tác động tiêu cực của mạng xã hội đối với cuộc bầu cử, Mỹ cần triển khai những biện pháp kiểm soát và giám sát các nền tảng xã hội một cách chặt chẽ hơn, đặc biệt khi những nền tảng này đang được sở hữu bởi các cá nhân giàu có và có ảnh hưởng chính trị.
- Chính phủ cần có những quy định rõ ràng về tính minh bạch trong quản lý và hiển thị nội dung trên các nền tảng, đồng thời yêu cầu các công ty mạng xã hội báo cáo thường xuyên về các hoạt động kiểm duyệt và hành vi can thiệp từ bên ngoài.
- Ngoài ra, việc tuyên truyền để cử tri có khả năng nhận diện thông tin sai lệch, phát triển tư duy phản biện khi tiếp cận thông tin trên mạng xã hội là điều cần thiết để đảm bảo người dân có thể tự tin trong việc đưa ra quyết định bầu cử.
Kết luận
Mạng xã hội, từ chỗ là công cụ tự do ngôn luận, đã dần trở thành một vũ khí chính trị với sức mạnh thay đổi dư luận và ảnh hưởng đến các quyết định bầu cử. Cuộc bầu cử năm 2024 cho thấy rõ hơn bao giờ hết việc các nền tảng này có thể bị thao túng bởi những người có quyền lực và bởi các thế lực bên ngoài. Để duy trì tính công bằng và minh bạch, cần thiết có các biện pháp giám sát và quy định rõ ràng nhằm bảo vệ quyền tự do thông tin và giúp người dân Mỹ không bị cuốn vào những luồng thông tin sai lệch hoặc thiên vị trong các quyết định chính trị của mình.