Bản thiết kế ngân sách mới nhất của Đảng Cộng Hòa tại Hạ viện đề xuất cắt giảm thuế 4,5 nghìn tỷ USD trong khi tăng nợ trần lên 4 nghìn tỷ USD và cắt giảm 2 nghìn tỷ USD chi tiêu liên bang. Kế hoạch này có mục tiêu gia hạn Đạo luật Cắt giảm Thuế năm 2017 (Tax Cuts and Jobs Act), nhưng đi kèm với nó là những thay đổi có thể gây ảnh hưởng nặng nề đến người dân Mỹ, đặc biệt là tầng lớp trung lưu và thu nhập thấp.
1. Ai được hưởng lợi từ chính sách cắt giảm thuế?
Người hưởng lợi lớn nhất: Người giàu, đặc biệt là 5% những người có thu nhập cao nhất.
- Những cá nhân và doanh nghiệp giàu có sẽ được hưởng mức thuế thấp hơn.
- Nhiều khoản thuế dành cho người thu nhập cao sẽ bị cắt giảm hoặc loại bỏ hoàn toàn.
- Những người có thu nhập trên 1 triệu USD sẽ nhận được trung bình 100.000 USD tiền giảm thuế mỗi năm.
Ai bị ảnh hưởng xấu? Tầng lớp trung lưu và người có thu nhập thấp.
- 20% những người thuộc tầng lớp trung lưu sẽ phải đóng thêm khoảng 1.500 USD mỗi năm vào năm 2026.
- Người có thu nhập thấp sẽ phải đóng thêm khoảng 800 USD mỗi năm.
- Các khoản miễn thuế cho sinh viên vay nợ, hỗ trợ chăm sóc trẻ em, và tín dụng thuế đều bị loại bỏ.
2. Cắt giảm chi tiêu 2 nghìn tỷ USD sẽ ảnh hưởng đến ai?
Các khoản cắt giảm chủ yếu nhắm vào các chương trình phúc lợi xã hội quan trọng, bao gồm:
An sinh Xã hội (Social Security)
Medicare (chương trình chăm sóc sức khỏe cho người già)
Medicaid (chương trình bảo hiểm y tế cho người thu nhập thấp)
SNAP (food stamps) (chương trình tem phiếu thực phẩm)
Trợ cấp liên bang khác, bao gồm giáo dục, nhà ở, và y tế công cộng
Ai sẽ chịu ảnh hưởng nhiều nhất?
- Người cao tuổi: Việc cắt giảm Medicare và An sinh Xã hội có thể khiến nhiều người già không đủ khả năng chi trả chi phí y tế và sinh hoạt.
- Người thu nhập thấp: Những gia đình phụ thuộc vào Medicaid và SNAP có thể bị giảm trợ cấp hoặc mất hoàn toàn quyền lợi.
- Sinh viên: Việc cắt giảm các khoản miễn thuế cho khoản vay sinh viên sẽ làm gia tăng gánh nặng tài chính cho những người trẻ tuổi.
Lưu ý quan trọng: Những chương trình này không cần Quốc hội phê duyệt hàng năm vì chúng đã được quy định trong luật. Vì vậy, việc cắt giảm là một động thái chính trị mạnh mẽ có thể gây phản ứng dữ dội từ công chúng.
3. Tăng nợ trần 4 nghìn tỷ USD để làm gì?
Trong khi đề xuất cắt giảm chi tiêu, Đảng Cộng Hòa lại đồng thời đề xuất tăng nợ trần lên 4 nghìn tỷ USD, điều này đặt ra nhiều câu hỏi:
✅ Tại sao phải tăng nợ trần?
- Chính phủ Mỹ cần tiền để trang trải các khoản chi tiêu, đặc biệt là để tài trợ cho những khoản giảm thuế lớn.
- Nếu không tăng nợ trần, chính phủ có thể đối mặt với nguy cơ vỡ nợ (default), gây ra khủng hoảng tài chính.
⚠️ Vấn đề lớn:
- Việc cắt giảm thuế mạnh mẽ cho người giàu sẽ làm giảm nguồn thu ngân sách.
- Các khoản cắt giảm chi tiêu không đủ để bù đắp khoản thuế bị mất, vì vậy nợ quốc gia sẽ tiếp tục tăng vọt.
- Điều này có thể khiến lãi suất tăng cao, gây khó khăn cho vay mượn, mua nhà, đầu tư, và tiêu dùng của người dân.
4. Kế hoạch này có bền vững không?
Rủi ro lớn:
- Làm tăng thâm hụt ngân sách: Việc giảm thuế kết hợp với tăng chi tiêu quân sự nhưng lại cắt giảm phúc lợi xã hội có thể làm tăng nợ công lên mức kỷ lục.
- Đẩy gánh nặng lên tầng lớp trung lưu: Những hộ gia đình có thu nhập trung bình sẽ bị tăng thuế gián tiếpthông qua việc cắt giảm các chương trình trợ cấp.
- Gây ảnh hưởng đến kinh tế Mỹ: Nếu tiêu dùng giảm do thuế tăng đối với người trung lưu, tăng trưởng kinh tế có thể chậm lại.
Bài toán cần đặt ra: Nếu cắt giảm thuế 4,5 nghìn tỷ USD nhưng không có nguồn thu thay thế, thì ai sẽ trả cho những khoản thiếu hụt này? Câu trả lời là tầng lớp trung lưu và người nghèo.
5. Phản ứng của các bên liên quan
Đảng Dân Chủ: Chắc chắn sẽ phản đối mạnh mẽ kế hoạch này, đặc biệt là việc cắt giảm An sinh Xã hội, Medicare và Medicaid.
Đảng Cộng Hòa: Các nhóm bảo thủ trong Đảng Cộng Hòa có thể ủng hộ cắt giảm thuế, nhưng một số thành viên có thể phản đối việc tăng nợ trần.
Cử tri: Những người hưởng lợi từ các chương trình xã hội có thể cảm thấy bị phản bội, đặc biệt là người già, người thu nhập thấp và tầng lớp trung lưu.
6. Kết luận: Liệu kế hoạch này có thành công?
❌ Đây là một kế hoạch đầy rủi ro cho nền kinh tế và an sinh xã hội của người Mỹ.
❌ Nó đặt lợi ích của người giàu lên trên lợi ích của tầng lớp trung lưu và người nghèo.
❌ Nợ công tiếp tục tăng trong khi các chương trình thiết yếu bị cắt giảm.
Nếu kế hoạch này được thông qua, nó có thể làm suy yếu nền tảng phúc lợi xã hội của Mỹ và đặt gánh nặng tài chính lên vai người dân lao động và tầng lớp trung lưu, trong khi nhóm giàu có hưởng lợi nhiều nhất.
Câu hỏi đặt ra: Liệu Quốc hội và cử tri Mỹ có chấp nhận một chính sách như vậy hay không?