Phạm Thị Hoài
Trả lời phỏng vấn của tuần báo Đức Die Zeit, giáo sư triết Michael Sandel thuộc Đại học Harvard, được đông đảo công chúng Việt Nam biết đến qua loạt bài giảng về công lý cũng như hai tác phẩm đã dịch sang tiếng Việt “Phải, trái, đúng, sai” và “Tiền không mua được gì?”, tin rằng rồi quyền lực cũng sẽ được chuyển giao cho chính phủ mới, nhưng hiện thực đáng buồn là chúng ta phải đặt câu hỏi mà lẽ ra không có gì cần bàn cãi rằng một tổng thống Hoa Kỳ có tôn trọng một cuộc bầu cử dân chủ hay không. Việc Trump không chịu thừa nhận kết quả bầu cử chỉ là tiếp nối tất cả những động thái kinh hoàng khác của ông ta trong bốn năm vừa rồi. Kết quả bầu cử ấy là không thể đảo ngược, vậy có ba khả năng giải thích cách hành xử của Trump:
Thứ nhất, nó mang tính chiến lược, tức ông ta hy vọng tìm ra cách để tiếp tục tại nhiệm.
Thứ hai, mang tính bệnh tưởng, tức ông ta huyễn tưởng rằng mình thực sự thắng cử.
Hoặc thứ ba, đó là một màn trình diễn, tức ông ta chỉ quan tâm duy nhất đến việc thu hút dư luận, chọc tức kẻ thù và kích động đội ngũ hâm mộ.
Trong ba cách giải thích này, khả năng chiến lược chiếm 10%, khả năng bệnh tưởng 20% và khả năng trình diễn 70%, nhưng ở Trump thì ranh giới giữa hoang tưởng và trình diễn không rõ ràng. Vậy trước hết, đó là một màn trình diễn đượm màu huyễn tưởng chứ rất ít phần là toan tính chiến lược. Cần phân biệt rõ như vậy để tìm ra cách phản ứng, và cách tốt nhất cho Joe Biden là đừng chú mục vào diễn viên sắp rời khỏi ánh đèn sân khấu này. Chúng ta càng lo sợ và phẫn nộ thì những bê bối mà Trump đều đặn sản xuất càng phát huy tác dụng. Và cho đến nay, Joe Biden đã xử sự rất hay: trầm tĩnh, không sa vào những trò hề của Trump. Đó là cách tốt nhất, cách duy nhất để đương đầu với Trump trong tình huống này. Quá chú ý đến ông ta rồi tự biến mình thành một guồng máy phẫn nộ như giới truyền thông bốn năm qua chỉ càng khuếch đại âm thanh cho sô diễn chính trị của ông ta.