Với ai chả biết, chứ riêng tôi, sự khoe mình là bạn của Huy Đức, có chơi với y, thì đó là trò lố, cú mượn lông công, dựa hơi mượn tiếng, chả hay ho. Mình chẳng là chi so với Huy Đức, dù thỉnh thoảng gặp nhau. Bạn danh tiếng của Huy Đức có hàng trăm hàng nghìn khắp trong nam ngoài bắc, mình là cái thá gì mà định chen vào chốn ấy.
Tôi vào đời bằng nghề dạy học. Dạy mãi đến… phát chán. Thực ra thập niên 80 có người này người kia rủ đi làm báo (báo Tuổi Trẻ, báo Tin Sáng) nhưng “lòng trẻ còn như cây lụa trắng”, quyết không bỏ nghề. Thời ấy, thỉnh thoảng người ta phát trên loa bài hát của cụ Nguyễn Văn Quỳ “Yêu đời bao nhiêu ta càng yêu nghề bấy nhiêu/Đời phơi phới vui, vui sách thơm thơm mùi giấy mới”. Năm 1982, tôi nói với anh Hồ Quang Hy làm ở báo Tuổi Trẻ khi anh rủ đào ngũ, em yêu nghề dạy lắm, em không đi đâu.
Người tính không bằng trời tính. Tới năm 1992 đói vàng mặt, tôi đành bỏ nghề đi làm thuê cho một công ty Hồng Kông. Năm 1996, công ty chuyển tới Thủ Đức, tôi đầu quân về báo Thanh Niên, chính thức tòng sự nghề báo, cái nghề đã đem cho mình nhiều niềm vui nỗi buồn. Giá như tôi nghe lời bác Hy thì còn về Tuổi Trẻ trước cả Huy Đức.
Thập niên 80, cái tên Huy Đức đã sớm vang. Bạn đọc trầm trồ những bài phóng sự, ghi chép, phỏng vấn của y. Nói không quá đáng, cái tên Huy Đức trở thành thứ thương hiệu của báo Tuổi Trẻ, hút người đọc. Đám dạy học chúng tôi cũng có chút ít chữ nghĩa, đọc những bài của Huy Đức, nể lăn. Thầy Nguyễn Văn Vy, thầy Nguyễn Thế Hùng đều học khóa 16 khoa văn Tổng hợp Hà Nội còn nắc nỏm thằng này tài, quá tài. Thày Hùng kể tài nhất là nó đi bộ đội về rồi chen ngang vào nghề báo chứ không tốt nghiệp đại học đại hiếc gì. Hình như cho tới giờ, Huy Đức vẫn không có mảnh thẻ tốt nghiệp đại học hoặc cao đẳng nào trong nước để lận lưng. Còn chuyện y tu nghiệp ở Mỹ, tự học tiếng Anh dùng được làu làu lại là chuyện khác.
Năm 1996, sau kỳ nghỉ lễ 30.4 tôi bắt đầu làm báo Thanh Niên, lính của anh Phan Bá Chức trưởng ban văn nghệ. Lụi hụi mò mẫm trên đoạn đường đoạn đời mới, nhiều lúc khó, nản, nghĩ tới “tấm gương” Huy Đức. Thầy Vy vẫn còn bám nghề dạy có lần động viên, thằng Huy Đức nó đéo học gì mà còn làm được, làm giỏi, sao mày phải nản. Lại vịn câu khuyên (chứ không phải thơ) mà đứng dậy.
Một hôm, không nhớ cụ thể ngày tháng nào, nửa cuối năm 96, tại 248 Cống Quỳnh quận 1, phía căn phòng nóng như lò nung của Ban Kinh tế xã hội do cụ Huỳnh Ngọc Chênh cầm trịch lao xao ồn ào như cái chợ vỡ. Cả cơ quan chỉ có hai chiếc máy điều hòa nhiệt độ, một cho phòng ban biên tập, một cho phòng ban cụ Chênh. Nó kêu hơn máy xay thóc, đứng nói chuyện gần nó cứ phải hét vào tai nhau. Vậy mà đám người kia còn át cả tiếng máy, chắc có sự chi ghê gớm lắm. Cụ Thế Vũ thư ký tòa soạn khều tôi (lúc này tôi đã chuyển qua Ban Thư ký), bảo sang xem có chuyện gì. Hóa ra cụ Chênh có lính mới, chẳng phải ai khác, mà chính là Huy Đức tên tuổi đã lẫy lừng. (còn tiếp)
Nguyễn Thông
